Lawat-lawat; Kartika Amerta Masa

Olih: IGA Darma Putra

Sumber Potrekan hi.beautiful-flowers-pictures.worldshot.net

Sasih kapat manut ring para wikané taler mawasta Kartika Masa utawi Amerta Masa. Sadaweg sasih Kartika, sekar-sekaré nedeng masari sakadi sane kasinahang ring Kidung Kawitan Wargasari. Irika kasurat “kahadang labuh kartika panedenging sari”. Kadi asapunika pangandikan sang kawi sané ngawi kidung inucap. Minab janten kadi asapunika kawéntenan aab jagaté sadaweg kidung punika karipta.
Satios ring kidung Wargasari, ring kakawin Ramayana taler kasinahang indik sasih Kartika puniki. Sasih Kartika kabaosang sadaweg ida sang Ramadéwa mamargi kairing olih arinidané sané mapeséngan sang Laksmana jagi nyujur pasraman Rsi Wiswamitra. Rikanjekan sang Rama maka miwah sang Laksmana mamargi, irika cingak ida kawéntenan paradésane dahating luih. Akéh tukad-tukad toyané membah dahat mahening. Wénten taler cingak ida, taman sari sané madaging talaga. Ring talaga punika tumuwuh sekar tunjung mawarna-warni. Wénten sane putih, wénten sane barak. Tamulilingané rauh pramangkin, ayat nunas sarin-sarin tunjung. Indiké kadi asapunika sane maka awinan, pikayunan idané dahat lédang.
Kacaritayang taler, sadaweg sekar tunjung barak punika mapupul raris katempuh antuk angin. Maoyodan sekar tunjung baraké punika, kapikantenang sakadi geni sané ngendih. Tamulilingan pagriyeng ring ruhur tunjungé, kapikanten sakadi andusnyané. Kadi asapunika kanirgamayang sekar tunjungé olih sang Yogiswara sané kocap ngardi kakawin Ramayana inucap.
Tios malih pangandikan Mpu Nirartha ring kakawian idané sané mamurdha Anyang Nirartha. Sasih kartikané makanti antuk méga utawi gulem. Gulem sasih Kartika kaucap becik yéning kapikantenang. Gulem punika kaimbayang sakadi raras anaké istri sané alep.
Sayuakti sasih Kartika kabaos dahat ngalangenin olih para kawine sane ngardi makudang-kudang kriya sastra. Manawi mangkin, sapa sira sané kantun ngetut pamarginé kadi asapunika? Sinah nénten uningin, sira gumanti kayun ngutang-utang lampah jaga nuluh sagara miwah giri. Yéning wénten, jerih kasengguh anak buduh paling. Sakéwanten sampunang jerih, santukan wénten lontar usadha, katur ring anaké sané buduh punika. Wastan lontar inucap, usadha ilé. Sajeroning masastra turmaning ngetut pamargin sang para wikané, kapatutang mangda tiaga mangda nénten sastrané ngulapin. Yéning sampun ulap, sané nampek sinah nénten prasida kapikanten. Baos bebanyolan manut basa lumbrah “ané paek johin, ane joh paekin”.
Manawi meweh ngiringang pamargin para kawiné duké riin, kocap wénten margi tiosan kanggén nyelehin sekar-sekar tunjung sané mentik turmaning nedeng mekar ring sasih Kartika. Bilih-bilih ring purnamané, sunaran wulané sinah sayan-sayan ngawewehin kabecikan sekar tunjung punika.
Indik sekar tunjung, wenten kabaos sekar tunjung sané ageng, miwah wénten taler sekar tunjung sane malit. Sané ageng punika, sakadi ngurug jagat. Ring tanggun-tanggun lawa, madaging giri ageng. Sekar tunjung sané malit, kocap matumpuk-tumpuk. Sami pada mekar turmaning madaging tamulilingan pagrieng. Indayang selehin, sekar tunjung punika. Sira uning, yéning sampun panggihin dados sumpangang utawi kutang.
Wénten taler anak wikan nyelehin sekar tunjung sané mentik ring telagané. Kocap manut anaké sané wikan punika, sekar tunjung inucap arang pisan kakeniang. Santukan arang, sinah meweh ngarereh. Mangda danganan, raris wénten cecirén sané kapica manut baos anaké wikan punika. Sakéwanten ceciréné sakadi cecimpedan sukil. Cecimpedané wantah kadi asapuniki “apaké sekar tunjung sané akahne baduur, sekarné marep tedun?” (*)


IGA Darma Putra
embas lan magenah ring Bangli. Kakawiannyané kawedar ring makudang-kudang média, minakadi Bali Post, Pos Bali, Tatkala.co, Suara Saking Bali, miwah sané lianan.

No comments