Dagang Lumpia Idaman Ati

Olih: Madé Suar-Timuhun

Gagambaran Chusin Setiadikara "Dua Gadis Bali"; sumber: cp-foundation.org

Tusing kena baan meték ping kuda kadén Tudé suba ka Pasisi Sanur. Uli tondén adagazébo kanti jani gazéboné suba uug uyak angin lan ombak. Ada ané tileh uli pidan, Nusa Penidané nu ngenah tinglis ba dangin, Gunung Agungé nu tepuk majujuk tegeh badaja dangin, Hotél Bali Beach delodné nu masih kukuh majujuk, lan ané sing nyidang ngelidin tat kala ka Pasih Sanur tuah dagang lumpiané.
Sabilang ka Pasisi Sanur Tudé pasti nyediang pipis paling bedik limang tali apang ada anggona meli lumpia di subané suud mandus, ngelangi, mememan, makanoan, wiadin kuala masugi dogén. Yén mabekel pipis lebihan, bisa mara neked di pasih suba ngojog dagang lumpia, di mulihné meli lumpia buin cepok. Uli cenik, uli mara nawang rasa lumpia di Pasisi Sanur kanti jani Tudé sing taén ngelah rasa med tekén lumpia. Apa buin suba ngelah dagang langganan, sajaba dagang langgananné tusing madagang, kanggoanga meli sig dagang lénan kuala maan dogén nyicipin lumpia.
Yéh Pasih Sanuré ané si malu nyegerang Tudé dugas ia nu cerik mara matuuh nem bulan. Dugas ento pecéh paningalanné Tudé uli mara lekad tusing ilang-ilang, pecéhné jeg magondol. Apa buin yén mara bangun, Tudé bisa kewéh ngedatang paningalanné ulian pecéhné ané nyangket. Tudé ngeling, disubané méménné mersihin pecéhné mara ja Tudé nyidang ngedatang paningalanné.
Mubad ka Puskesmas suba pepes, kéto masih suba mubad ka klinik, bidan, muah dokter spésialis anak, nanging ubad tétés mata muah salep ané baanga tusing nyidaang nyegerang pecéh di paningalanné Tudé. Ada masih anak lingsing ané taén ngorahin ngalih bungan sémpol anggo ngubadin. Bunga sempol ento biasanné ada ti tegalé. Tengah bungan sempolé ento misi yéh, yéhné ento koné anggo ngetélin paningalanné Tudé ané pecéh. Reramanné Tudé suba nakonang tekén pisaganné nanging tusing ada nawang ané kén madan bungan sémpol, buina di kota suba kéweh pesan ngalih tegal, sinah kéweh pesan masih ngalih bungan sémpol.
Dugas Tudé suba matuuh nem bulan, reramanné meled ngajak Tudé ka Pasih Sanur. Nuju hari minggu, jam pitu semeng Pan Tudé lan Mén Tudé mataki-taki lakar ka pasih. Anduk, panganggo anggo maganti, jaja, yéh, susu lan bubuh lakar baanga panakné makajang suba sayaga mawadah tas. Tusing kanti limolas menit suba neked di Pasisi Sanur. Matan ainé barak masawang kuning suba endag ba dangin duur Nusa Penidané ané ngaé ulap paningalanné Pan Tudé lan Mén Tudé. Anaké lénan suba liu di pasihé. Ada ané suba ngelangi, makanoan, mameman, muah malaib-laiban. Ada masih ané ngurug batis lan awakné baan bias pasih Sanuré ané putih. Dagang lumpiané glindang-glindeng nanjaang daganganné, ada masih ané negak di dingkliké mapajengan krana suba ngelah tongos melah. Mirib masih suba liu ngelah langganan ané makada sing perlu buin kemu mai nanjaang lumpianné.
Sedeng melaha yéh pasihé sing surut, kéto masih ombaké sing gedé. Di Sanur mula kapah pesan ada ombak gedé, ento makrana Sanur dadi pelabuhan tongos jukung lan kapal buté. Kapal buté sing taén sepi panumpang. Uli semeng kanti sanja ada dogén ané nyéwa lakar luas ka Nusa Lembongan, Nusa Penida, wiadin kanti ka Lombok. Tudé ané tumbén ajaka ka pasih, tuah bengong dogén, adanné dogén anak cerik tusing nawang apa. Suginina muanné tekén méménné, lantas celebanga ka yéh pasihé saka bedik uli batisné kanti leb awakné. Tudé tileh bengong, tusing ngeling cara anak cerik di sampingné ané pandusanga tekén reramanné. Makelo-kelo mara Tudé ngaplés-ngaplésang yéh pasihé baan limanné. Méméné tekek ngisiang Tudé, bapanné demen nepukin panakné degeng ajaka mememan.
"Luh suba ada sawetara dasa menit panaké mememan, suudang monto. Tumbén-tumbén ajak mememan di pasih kangoang monto malu, manian buin jumunin, padalem kadinginan nyén!"
"Nah bli, mai naé bareng ka sisi, tulingin tiang ngelapin muah nyalukin Tudé panganggo!"
Suba suud Tudé masalin panganggo, Tudé enjuhanga baanga bapanné, méméné lantas masalin panganggo di ruang ganti ané ada di samping parkiré. Disubané kedas, méménné lantas ngagah bekel, ngmaang Tudé bubuh muah susu. Bapanné buin nglanjutang nglangi, mameman di pasihé ada sawetara kanti tengan jam. Suud mameman, Pan Tudé ngojog dagang lumpia ané negak di betén pajengé. Lumpiané karasaang jaen pesan. Krana jaenné saru ngajak seduk basangné, pan satria mimbuh buin a tekor sambilanga makenalan ngajak dagangé ento. Dagangé ento madan Dadong Indri, ngubu di Jalan Kenyéri. Raganné asli uli Karangasem  Selat, ngungsi ka Kota taun 1963 suud Gunung Agungé maletus mesuang lahar lan ujan aon, ané makada umahné Dadong Indri benyah.
Buin mani semengné, paningalan Tudé suba tusing pecéhan. Yéh pasihé suba nyegerang pecéh paningalanné. Ibi puané ideh-ideh ngalih ubad ngojog dokter nanging sing ada asilné, tau-tau ubadé suba sadia di jagaté. Sasukat ento retamanné Tudé pepes ngajak ka pasih mandus, kali apa ja maan galah. Bisa semengan nuju liburan, bisa sanjané disubané Pan Tudé teka uli makuli. Tusing engsap Pan Tudé ngaturang canang sari satondéné mandus, ngaturang suksma majeng Betara Baruna muah nunas panglebur sakancan mala.
Kanti Tudé suba masuk SMA, Tudé nu rajin ka pasih yadiastun tusing nu bareng-bareng ngajak mémé bapanné. Di Sekolah, Tudé masih milih ékstrakulikulér renang, dadinné amingguné pasti suba maan dogén ka Pasih Sanur. Yadiastun di Bali liu ada pasih, apa buin pasih Kuta ané suba kaloktah baan pemandangan sansétné, Tudé nu demenan mandus ka Pasih Sanur. Sing med-med ka Pasih Sanur ané suba nyegerang pecéh paningalanné dugas nu cerik. Berung di batisné dugas SMP masih seger ulian yéh Pasih Sanuré.
Tudé manyama padidina, jumahné pepes marasa kasepian krana mémé bapanné sibuk makuli. Sawetara jam 4 Tudé suba ka Pasih Sanur masepédaan. Neked ditu ngojog dagang lumpia ané setata nganggo topong mawarna barak muda. Luh Indri dagang lumpia langganné uli Tudé SD. Luh Indri ané ngantinin Dadong Indri madagang lumpia. I pidan Dadong Indri dagang lumpia langganan Bapanné Tudé, lumpia mudah, renyah, muah rasanné paling jaena. Disubané Dadong Indri pegat angkihané mulih ka tanah wayah ninggalin pasih lan pasisi Sanuré, Luh Indri ané ngantinin madagang. Dugas ento Luh Indri mara tamat SMA, mamilih madagang lumpia katimbang kuliah.
Lumpianné Luh Indri patuh jaenné cara pagaén dadongné, mirib ia suba ngwarisin resép dadongné ento. Tudé ané dugas ento mara nyumunin meli lumpia sig dagang baru anak luh bajang ané makelo-kelo tawanga adanné Luh Indri, cucun Dadong Indri, suba marasa katagiahan tekén rasan lumpianné. Apa buin ané ngadepin anak bajang jegeg, diapin kulitné tusing ja putih, nanging kenyemné manis, giginné gingsul, mimbuh pipinné sujénan tat kala makenyem.
Ngancan makelo Tudé ngajak Luh Indri suba cara manyama, yén ka pasih pasti Luh Indri ané ojoga. Meli lumpia atékor, ngorta kangin kauh bisa kanti ajam. Ia sing peduli tekén anak lén ané teka mabelanja. Luh Indri itep ngadepin anaké mabelanja, Tudé itep di sampingné Luh Indri. Bisa-bisa bas luung ortanné sing marasa guminé suba remrem nyaluk peteng, matan ainé suba engseb ba dauh, pasisi Sanuré suba ngancan sepi, Tudé kanti buung mandus. Ajaka dua malipetan mulih, lumpianné Luh Indri masih suba telah.
Ngancan makelo disubané Tudé masuk SMP, Tudé marasa kasmaran. Ada rasa tresna mentik di atinné tekén Luh Indri. Tudé nawang Luh Indri tuanan tekén déwékné buin pitung tiban, nanging Tudé sing ngenehang unduké ento. Sabilang nepukin Luh Indri di Pasisi Sanur ngadep lumpia, tangkahné Tudé setata magejeran. Kanti Tudé SMA, rasa tresna tekén Luh Indri ngancan ngedénang. Ada kenehné lakar nyambatang rasa tresnané ento nanging nu tanggehanga. Ia meled nyambatang isin atiné tekén Luh Indri di subané suud ujian nasional.
Dina ané kantiang uli pidan suba teka. Suud ujian nasional, sanjané Tudé nuju Pasisi Sanur ngaba tas gandong. Di tengah tasé suba misi bunga mawa muah kado lakar baanga Luh Indri. Neked di Pasisi Sanuré, Tudé ngojog tongosné Luh Indri madagang lumpia. Bayuné runtag, suba sing sabar lakar nyambatang tresna tekén pilihan atiné uli pidan. Lebihan tekén limang tiban Tudé nanggehang rasa tresnanné ento. Tresnané ané matanén dalem di atinné. Liu bajang-bajang pisaga di samping  umahné muah timpal-timpal di sekolahné ané jegég nanging Tudé sing ngelah keneh ngalih nganggon tunangan. Kenehné mamesik, tuah Luh Indri ané ada di atinné, yadiapin kelihan buin pitung tiban.
Makesiab Tudé tusing nepukin ada Luh Indri madagang. Kaja kelod Tudé ngalihin, nanging Luh Indri sing ada. Kanti peluh pidit Tudé ngalihin nanging  sing masih tepukina. Sabilang dagang lumpia takonina, nanging sing masih ada ané nawang. Sebet kenehné Tudé sing nepukin anak luh ané suba makelo ngaé runtag bayunné, anak luh ané suba maling tresnanné. Bengong negak di duur biasé, sebet kenehné Tudé sing payu nyidaang nyambatang tresna di galah ané suba kantiang uli pidan. Tudé macebur ka pasihé anggona nyaruang rasa sedih atiné. Sedek mandus, Tudé mara makleteg bayunné.
"Ngudiang raga lengeh, ngudiang tusing uli tuni télpun? Nyén nawang mbok Luh Indri gelem, nyén nawang jumahné sibuk ngelah gaé upacara agama."
Gegéson Tudé kasisi nyemak hp lantas nélpun Luh Indri, nanging lacur tetep tusing ada asil krana hp-né Luh Indri mati. Sebet kaliwat sebet ané karasaang, sedih atinné Tudé sing nyidaang nyambatang tresna. Kanti pasisiné sepi, kanti bulané endag ba dangin, kanti bintang di langité cahyané kelap-kelip mautsa ngibur atinné Tudé, Tudé nu masih bengong mapangenan negak di duur biasé mapangapti Luh Indri teka. Ada rasa selsel di kenehné, ngudiang tusing uli pidan nyambatang tresna.
Hp-né Tudé mamunyi, ia ngarepang apang Luh Indri ané nélpun. Mara jemaka hp-né ané nelpun ento bapanné.
"Dija né Tu? Mai mulih, suba peteng ne!"
"Nah pak, né nu di Sanur, jani tiang kal mulih."
Bunga mawa di tasné suba layu, lantas entunganga ka pasihé. Bunga mawané aas, benyah ampehang ombak, patuh cara atinné Tudé ané benyah, tresnanné ngambang sing payu kasambatang. Tudé majalan mulih mabekel sebet.
Buin maninné Tudé buin ka Pasisi Sanur mabekel bunga mawa, makeneh lakar nyambatang tresna tekén dagang lumpia ané dadi idaman atinné. Lacur, Luh Indri tusing ada madagang. Ada aminggu Tudé ka Pasisi Sanur ngaba bunga mawa, nanging setata pocol sing nepukin Luh Indri.
"Mbok Luh Indri, kija mbok uli aminggu sing ada madagang? Suba aminggu tiang tusing ngasanin lumpia emboké, suba aminggu tiang tusing ningalin kenyem manis emboké. Suba aminggu tiang pocol ngabaang embok bunga mawa pinaka cihna rasa sayang lan tresnan tiangé tekén embok. Apaké embok tusing ngrasaang rasa ané patuh cara ané rasaang tiang?"
Dinané ento Tudé tuah a besik nepukin dagang lumpia di Pasisi Sanur. Ia meled meli lumpia sig dagangé ento krana suba kangen, aminggu sing ngasanin lumpia.
"Lumpia siki bu!"
"Ampura Gus, lumpia ibuké sampun telas."
"Ohh ngih tan kenapi bu. Dija dagang lumpia sané lianan nggih, dados sepi?"
"Nggih samian kocap pada kundangan gus, wentén dagang lumpiané sané bajang nika..."
"Mbok Luh Indri bu?" Tudé sépanan nyelag munyin dagang lumpiané ento.
"Nggih gus, mangkin acara ipunné nganten sapisan résépsi."
Tudé makesiab, malengok sing nyidang ngomong apa. (*)

Dénpasar, 5 Novémber 2016


avatarMadé Suar-Timuhun
I Madé Suartana utawi sané ketah kauningin Madé Suar-Timuhun ring kakawian-kakawiannyané embas ring Banjar Tengah, Timuhun, Klungkung, 17 Juni 1987. Dané ngawit nyurat sastra Bali modéren rikala kantun kuliah lan aktif nyurat warsa 2013. Puisinnyané ngawit kawedar ring Bali Orti (Bali Post) bulan April warsa 2013 lan warsa 2014 sampun kawedar ring Médiaswari (Pos Bali). Dados narawakia ring Ubud Writers and Reader Festival 2016.

No comments