Perau ring Sagara Sanghara
Olih: Putu Éka Guna Yasa
![]() |
Sumber Gagambaran; id.pinterest.com |
Ring pustaka Shiwa
Purana wénten carita indik salampah laku Déwi Parwati tat kala katibén pamastu
olih Bhatara Shiwa. Pamastu inucap katibakang santukan brata sajeroning
ngregepang aji tantrané tan sida kapuputang olih Dewi Parwati sané kantun
maparagayan manusa tuwi. Kocap wantah malarapan antuk ngragayang aji tantra,
Ida prasida nincapang pamurtian saking jadma dados shaktin Ida Bhatara Siwa.
Yéning nénten siddha karya utsahané, Ida Bhatara Siwa tan pacang nyadia
ngangkenin ida pinaka istri “renaning rāt”.
Nénten tulak ring
pangarsan Ida Bhatara Siwa. Déwi Parwati raris ngamargiang tapa, brata, yoga,
miwah samadi. Utsahané nulus pacang tumus katur ring anggan Ida sané kasengguh
Sangkan Paraning Dumadi. Madasar antuk kapagehan, sampun makudang-kudang brata
sida kalebar olih ida.
“Manawi, nyansan nampek
daging pangaptiné nekéng tuas”. Sapunika ida ica sajeroning pikayun. Ri sampuné
kelangen antuk pikolih bratané, tan pasamandana Ida arip. Panyingakan Idané
nadaksara baat sakadi katindih pratiwi, sayan sué sayan tan sida katawengin. Kala
nutup panyingakan, Déwi Parwati tamis-tamis sirep. Duk punika, Ida éling ring
angga. Sakéwanten kawisésan aripé tan sida katepasin.
Ida Batara Siwa duka
nyingakin kahanané puniki. Taler Ida Déwi Parwati tan surud-surud malih
ngulengang pikayun. Saking darana nuju diana. Saking diana nuju samadi.
Yadiastun sampun mautsaha, aripé tepengan inucap kantun jaya ring yasan Déwi
Parwati. Aripé mamurti turu ring ati. Kapagehan yasané tan sida manggihin
sarining pangapti. Doning ida kaiket antuk arip, tan sida tutur ring turu. Tan
sida gamel anugrahané, réh nigrahané kantun nglilit budi.
Ida Bhatara Siwa nénten wantah duka, sakéwanten dukané
mapamuput antuk pastu. Ida Bhatara mastu Déwi Parwati mangda mawali ka mratyu
pada numadi malih dados jadma. Irika ida kanikain olih Bhatara Siwa mangda
nyroadi ring kulawargan bendéga. Napi mawinan Ida katitah mangda numadi dados okan bendéga? Pitakén puniki méweh kasaurin duaning arang
yowanané mangkin madué
cita-cita dados bendéga sané
nganggén samudra pinaka
ibu, genah nunas mertan urip sadina-dina.
Yéning dados tarka,
tetujoné boya wénten sios mangdané Déwi Parwati sida malajahin malih tata cara
ngulengang pikayun. Wantah I Bendéga sané kaadegang pinaka tetuladan santukan
dané nénten obah ri kala ratri ngungsi sagara matoh pati. I Bandéga taler kantun tajep-uleng pikayuné ri kanjekan samudrané dalem tur ombak sané kabinawa ngulung, mantigang, saha mucah perauné ngantos malih ka pasisi. Sasampuné tatas maguru ring I Bandega indik kasuksman
tata cara ngulengang kayun, wawu Déwi Parwati sida muputang yasa ngwangun tapa ngincepang
smertin aji tantrané.
Yéning indayang susastrané ring ajeng pinaka sipta, pastika wénten
lawat-lawat sané prasida kaanggén pratiwimba nyuluhin kauripané ring sekala.
Yéning Déwi Parwati sida lulus malajahin aji tantra antuk maguru ring bendéga,
sekalané manusané mangkin kantun kagulung makudang-kudang ombak kasengsaran
ring sagara kauripan. Napi malih sasampuné panglalah Covid-19 nibénin jadmané sajagat. Lintang ring tigang
sasih panglalah Covid-19 pamekas ring Bali, kahanan jagaté nyansan sayah.
Mesehé sané kaarepin tepengané puniki nénten wantah marupa gering maya sané
prasida mancut jiwa pramana, sakéwanten sané patut katangarin taler solah
manusané. Sasukat gering puniki nglalah, duratmaka sané ngamaling nyansan
katah. Makudang-kudang leptop ring sekolah SMP PGRI 7 Dénpasar ical sangkaning
sekolahé suung sepi. Nénten wantah i rika, sané ngresresin manah, duratmakané
taler nylusup ka pura-pura. Kalih pratima sané wénten ring Pura Pucak
Sangkur-Bedugul-Tabanan miwah pratima ring Pura Taman Limut, Pengosékan
Ubud-Gianyar ical nepék ring panglalah puniki.
Nampénin kahanan jagaté
kadi puniki, nénten iwang yéning shastrané maosang jadma pasu sané
mateges manusané tan bina ring buron. Kicalan makudang-kudang pratima ring pura
tenget inucap muktiang, yéning sampun kapelek bikas manusané luihan ring cicing
borosan. Sakadi kauningin, nénten wénten cicing miwah beburon sané maagama kadi
manusa, sakéwanten durung naenin wénten gatra ipun ngamaling pratima!
Ring tengah sagara
sanghara sané maombak galak kadi masané
mangkin i raga patut nyisik bulu tur matakén ring bandéga-bandéga kauripané.
Perau napi sané sida kanggén tulung nglintangin sayah alikan jagaté mangda prasida slamet kampih ka
pasisi? Geguritan Purwa
Sanghara sané karipta olih Ida Cokorda Mantuk Ring
Rana duk jagat
Baliné kajajah Welanda maosang pamargi
kadi puniki. Réh kocap tan saking sastra,
tan mantra tatan mas manik, sida manulak sanghara, kewala sané asiki,
kasusilaning budi, punika kanggen prahu, kukuh kaliwat-liwat, tuara kéweh
tempuh angin, sida mentas saking sanghara sagara. Tuges pisan Ida maosang
perau sané prasida kaanggén ngentasin sanghara sagara inggih punika kasusilan
budi. Napi sané kabaos kasusilan budi?
Ring ajah-ajah indik sasana
kabaosang kasusilan budi nénten lian ring utsaha ngamargiang dasa sila
utawi panca yama miwah niyama brata. Manawi ring masan sayahé
kadi puniki, i raga patut ngeret parilaksana mangda nénten nyakitin (ahingsa),
nénten mamurug ngamargiang sanggama (brahmacari), jujur (satya),
nénten marebat (asteya), miwah nénten kadalon ring padruéan anak lian (aharalagawa).
Lianan ring panca yama inucap, wénten malih limang parindikan sané
nénten patut kamargiang inggih punika nénten brangti (akroda), bakti
ring guru (guru susrusa), magehang kasucian (sauca), satata lega
ring sané sampun kadruénang (aharalagawa), miwah tan langgana ring
sapituduh guru (apramada). Dasa sila ring ajeng kaucap olih Ida
Cokorda Dénpasar pinaka perau kukuh sané pacang prasida nglintangin sanghara
sagara. Perau dasa sila sané akéh kasurat ring pustaka-pustaka sasana punika
kadasarin antuk ahingsa utawi nénten nyakitin. Napi dasar ahingsané? Welas
asih!
No comments