Malajah Mapenganggé rikala Ka Pura

Olih: I Putu Supartika

"Wanita Pembawa Sesaji" Gagambaran Alimin

Idadané pasti sampun naanin ngwacén gatra indik pararem ring Désa Gélgél Klungkung ngenénin indik tata busana rikala tangkil ka pura. Yéning durung naanin ngwacén, ten wénten jelekné yéning idadané ngruruh gatrané punika lantas wacén. Krana gatrané punika mabuat pisan ring i raga sareng sami sameton Hindu ring Bali ring kahanané mangkin. Idadané minab prasida ngwacén gatrané punika malih ring média sosial utawi ring internét. Irika sampun makacakan, tinggal pilih sané cén kademenin utawi wacén samian sumangdané polih gatra sané pinih akurat.

Dados warga Bali sané magama Hindu, sampun sepatutné i raga nyalanang dresta swadarma manut ring napi sané sampun kacumawisang lan kaanggep becik olih wargané sareng sami. Silih sinunggilné wantah tangkil ka pura rikala wénten odalan utawi rerahinan madasar keneh ning suci nirmala lan pepolosan déwék i raga sané nénten belog ajum. Krana ring pura wantah genah i raga “kacunduk” sareng Sang Hyang Suwung utawi Sang Hyang Wenang utawi Sang Hyang Widhi.

Nanging, mangkin ring pura boya ja genah jagi ngaturang bakti nunas keslametan lan kerahayuan kémanten. Pura mangkin dados genah “multifungsi”. Sané tangkil ka pura nénten ja pacang ngaturang bakti kémanten, nanging maduwé akéh tetujon. Wénten sané maduwé tetujon matemu sareng sawitra utawi kanténané, wénten sané maduwé tetujon “ngegosip”, wénten sané maduwé tetujon majudi (kocokan utawi bola adil ring jaba purané sadurung pabaktiané kakawitin), wénten sané pamér kasugihan, lan wénten taler sané maduwé papineh mangda dados “perhatian” anak lianan. Tetujon mangda dados “perhatian” saking pemedeké lianan mangkin sedeng “ngetrén” ring masyarakat. Akéh anaké sané tangkil ka pura maawak dadua. Maawak dadua iriki boya ja maarti mobot, nanging maduwé awak kakalih. Kaping siki ipun dados jatma sané nyalanang swadarmané pinaka manusa sané magama, inggih punika agama Hindu. Kaping kalih ipun taler maduwé tetujon sampingan inggih punika dados modél.

Dados modél punika nénten wénten jelekné yéning i raga mersidayang ngambekang déwék, pateh sakadi pakaryan sané lianan. Buktiné mangkin, akéh muda-mudi sané dados modél, saking modél “catwalk”, modél foto, kantos modél iklan. Punika modél sané becik. Sakéwanten ring Bali wénten modél lianan, inggih punika modél rikala tangkil ka pura. Modél ka pura? Ring pura wénten “catwalk”? Sapunapi ja i raga makelid ngorahang nénten uning indiké punika, sakéwanten punika wantah kasujatiané.

Sabilang wénten odalan ring pura, akéh wargané sané tangkil, lan irika taler i raga pacang manggihin modél-modél sané “éksis” ring pura. Nganggén kamben sané tegeh, kantos tegehan tekén entud, punika taler nganggén kebaya malengen bawak sakadi nganggén baju kaos, maimbuh papayasan lianan sané lebihan. Indiké punika ngawinang perdebatan lan akéh sané nganggep indiké punika singsal, lan mabinayan sareng timpal tiangé sané ngorahang demen nyingakin indiké punika rikala sareng tiang tangkil ka pura. Minab indiké puniki pateh sakadi hukum 3 Newton ring fisika, yéning wénten aksi, pastika wénten réaksi.

Makamben tegeh, makebaya lengen bawak, mapayas lebihan, punika sah-sah kémanten krana jinah sané kaanggén numbas wantah jinah gelahné boya ja jinah tiangé. Sakéwanten genahné mapenganggé sakadi punika taler patut kauningin, minab rikala kundangan panganggéné punika anggén. Nanging yéning anggén ka pura, manut ring tata busana ka pura, mapenganggé sakadi punika jelas-jelas singsal. Lan i raga sareng sami minab sampun uning nika singsal, sakéwanten wénten sané nyaru-nyaru nénten uning krana kenehé nuutin jaman bes kalebihan. Yén indayang tiang, minab kantun malajah mapenganggé rikala ka pura. Ngrereh sané cocok. Nyocok-nyocokang yadiastun sujatiné nénten ja cocok.

Antuk punika, pararem ring Désa Gélgél ngenénin indik panganggé rikala ka pura patut katulad olih désa-désa lianan. Nika becik, lan luungan nulad sané becik ketimbang nulad sané iwang. Sumangdané jakti-jakti wargané tangkil ka pura jagi ngaturang bakti, nunas ica ring Sang Hyang Suwung, lan nénten maduwé tetujon lianan. Nénten ja indik penganggé kémanten, indik judi lan “ngegosip” ring pura taler patut kapikayunin.

Singaraja, 15 Fébruari 2016