Kamus Bali - Indonesia (16)
angin.an
a kemasukan angin; kebanyakan angin;
angin-a.ngin.an
a tidak tetap pendirian
anging → nanging
angit n bau spt bulu terbakar
ang.ka n angka
ang.kab, ang.kab.ang v gerakkan naikturun;
ang.kab-ang.kab
v bergerak naik turun;
ka.ang.kab.in
(kang.kab.in) v
ditakuti dg gerakan (oleh);
ang.kab.in
v gertak dg gerak: ~ barong somi, pb ditakut-takuti oleh orang tidak
berbahaya;
ma.ang.kab.an
(mang.kab.an) v
bergerak;
ngang.kab.ang
v menggerakkan;
ngang.kab.in
v menakut-nakuti dg gerakan
ang.ka.ra a angkara; loba; tamak; mementingkan diri sendiri secara
berlebihan
ang.kas, ang.kas-ang.kas v berusaha dg keras;
ma.ang.kas
(mang.kas) v
berusaha dg keras
1ang.kat, mang.kat v berangkat
2ang.kat Bll v nikah;
ang.kat.ang
v nikahkan;
ang.kat.anga
v dinikahkannya;
ngang.kat.ang
v menikahkan
ang.keb n tutup: --
méja tutup meja;
ang.keb.ang
v tutupkan;
ang.keb.anga
v ditutupkannya;
ang.keb.in
v tutupi;
ang.keb.ina
v ditutupinya: panakné ~ aji kamben anaknya ditutupinya dg kain;
ka.ang.keb.ang
(kang.keb.ang) v
ditutupkan (oleh);
ka.ang.keb.in
(kang.keb.in) v
ditutupi (dg);
ma.ang.keb
(mang.keb) v
tertutup: jukuté sampun ~ sayur itu sudah tertutup;
ma.ang.keb.an
(mang.keb.an) v
tertutupkan:
ngang.keb.ang
v menutupkan;
ngang.keb.in
v menutupi: eda
~ corah, ki jangan menutupi kejahatan orang lain
ang.ked,
ang.ked-ang.ked v
terbungkukbungkuk
angkeh → angkih
ang.ken Ami v akui;
ang.kena
v diakuinya;
ang.ken.in
v akui;
ang.ken.ina
v diakuinya;
ka.ang.ken
(kang.ken) v
diakui (oleh);
ngang.ken
v mengakui: ipun
sampun ~ ngambil jinah dia sudah mengakui mengambil uang;
ngang.ken.in
v mengakui
ang.kep v rangkap;
ang.kep.an
n dua bagian: maan ~ dapat
dua bagian;
ang.kep.ang
v rangkapkan;
ang.kep.anga
v dirangkapkannya;
ang.kep.in
v beri berangkap;
ang.kep.ina
v diberinya berangkap;
ka.ang.kep
(kang.kep) v
dirangkap (oleh);
ka.ang.kep.ang
(kang.kep.ang) v
dirangkapkan (oleh);
ma.ang.kep
(mang.kep) v
terangkap;
ngang.kep
v merangkap: ~
nyemak gaé merangkap mengambil pekerjaan;
ngang.kep.ang
v merangkapkan;
ngang.kep.in
v memberi rangkapan
1ang.ker a menakutkan: gobané – rupanya menakutkan
2ang.ker n 1 potongan besi bercagak atau paku besar untuk mengukuhkan
berdirinya tiang rumah; angkur; 2
jangkar
ang.kid v angkat (sst yg dimasak atau yg dibenamkan);
ang.kida
v diangkatnya;
ang.kid.ang
v angkatkan;
ang.kid.in
v angkati;
ka.ang.kid
(kang.kid) v
diangkat (oleh);
ka.ang.kid.ang
(kang.kid.ang) v
diangkatkan (oleh);
ma.ang.kid
(mang.kid) v
terangkat (msl nasi dr tungku);
ma.ang.kid.an
(mang.kid.an ) v bangun dr duduk;
ngang.kid
v 1 mengangkat: ~ bubu
mengangkat lukah; 2
upacara bayi menjelang umur tiga bulan;
ngang.kid.ang
v mengangkatkan;
ngang.kid.in
v mengangkati
ang.kih, ang.kih.ang v bernapaslah;
ang.kih.an
n 1 napas; 2
ki nyawa;
ang.kih-ang.kih
v terengah-engah;
ma.ang.kih.an
(mang.kih.an) v
bernapas
ang.kik, ang.kik-ang.kik a merana: berag -- kurus merana
ang.klung n gamelan Bali yg dimainkan dg laras selendro;
ma.ang.klung.an
(mang.klung.an) v
disertai dg bunyi-bunyian angklung;
ngang.klung
v mempermainkan gamelan angklung
ang.kod, ang.kod.ang v gerakkan ke atas (spt waktu memanjat dg meloncat-loncat ke
atas);
ang.kod-ang.kod
n gerakan spt waktu memanjat;
ma.ang.kod.an
(mang.kod.an) v
bergerak spt waktu memanjat;
ngang.kod.ang
v menggerakkan ke atas
ang.kot adv amat: --
gedén basangné perutnya
amat besar
ang.krah n sampah (ranting-ranting kayu) dl air
ang.kuh n tingkah laku: lebihan – tingkah laku yg berlebihan;
ngang.kuh.ang
v berusaha: tusing
bisa ~ awak tidak bisa berusaha sendiri
ang.kuk n gerak pinggang ke muka dan ke belakang;
ang.kuka
v digerakkannya piggang ke muka dan ke belakang;
ang.kuk.an
n gerakan pinggang ke muka dan ke belakang;
ang.kuk.ang
v gerakkan pinggang ke muka dan ke belakang;
ang.kuk.anga
v digerakkannya pinggang ke muka dan ke belakang;
ang.kuk-ang.kuk
v menggerakkan pinggang ke muka dan ke belakang secara
berulang-ulang;
ma.ang.kuk.an
(mang.kuk.an) v
bergerak ke muka dan ke belakang secara
berulang-ulang (tt pinggang);
ngang.kuk
v menggerakkan pinggang ke muka dan ke belakang secara
berulangulang (spt dl bersetubuh);
ngang.kuk.ang
v menggerakkan pinggang ke muka dan ke belakang (spt dl
bersetubuh)
ang.kul, ang.kul-ang.kul n 1 rangka atap tembok pekarangan; 2 pintu gerbang pekarangan
ang.lu v tidak laku: jlema -- orang yg tidak laku (tidak menikah)
angob a heran; takjub: -- anaké makejang orang-orang heran semuanya;
angob-angob.an
n sst yg mengherankan;
nga.ngob.in
v mengherankan; membuat takjub
angoh, angoh-a.ngoh v terengah-engah: malaib ~ lari terengah-engah
angon n gembala;
angon.ang
v gembalakan;
angon.anga
v digembalakannya;
angon.in
v gembalai;
angon.ina
v digembalainya;
ka.a.ngon.ang
(ka.ngon.ang) v
digembalakan (oleh);
ka.a.ngon.in
(ka.ngon.in) v
digembalai (oleh);
nga.ngon
v menggembala: ~ sampi
menggembala sapi;
nga.ngon.ang
v menggembalakan;
nga.ngon.in
v menggembalakan (pd);
pa.nga.ngon
n penggembala
ang.sa n angsa
ang.sa.ngan
n insang
ang.seg,
ngang.seg v
terengah;
ang.seg-ang.seg
v terengah-engah;
ma.ang.seg.an
(mang.seg.an) v
1 terengah; 2
berhenti: ia ~ di tengah margané ia berhenti di tengah jalan
ang.seh, ang.seh.ang v usahakan dg kemampuan yg ada;
ang.seh.anga
v diusahakannya dg kemampuan yg ada;
ka.ang.seh.ang
(kang.seh.ang) v diusahakan dg kemampuan yg ada (oleh);
ngang.seh
v berusaha dg kemampuan yg ada;
ngang.seh.ang
v mengusahakan dg kemampuan yg ada
ang.sek v desak;
ang.sek.ang
v desakkan; rapatkan;
ang.sek.anga
v didesakkannya; dirapatkannya;
ka.ang.sek.ang
(kang.sek.ang) v
didesakkan (oleh);
ma.ang.sek.an
(mang.sek.an) v
berdesakan;
ngang.sek
v dekat sekali; rapat sekali; (upacara) itu sudah dekat
sekali;
ngang.sek.ang
v mendesakkan; merapatkan
ang.sel n 1 perhentian sebentar atau jeda pendek (dl lagu, tari, dsb) dg
tiba-tiba; 2 tekanan: --
basa Bali tekanan dl bahasa Bali; -- kruna tekanan dl kata; -- lengkara tekanan dl kalimat;
ang.sel.ang
v hentikan sebentar;
ang.sel.anga
v dihentikannya sebentar;
ka.ang.sel.ang
(kang.sel.ang)v dihentikan sebentar (oleh);
ma.ang.sel
(mang.sel) v
terhenti seben tar;
ngang.sel
v memberi jeda pendek (lagu, tari, dsb);
ngang.sel.ang
v menghentikan sebentar (lagu, tari, dsb) dg tiba-tiba
1ang.se.ngan Asi n napas
2ang.se.ngan a imbas panas: -- kebusné keras gati imbas panasnya keras sekali
3ang.se.ngan n gejala; tanda: -- lakar maan ala gejala akan mendapat bahaya
ang.sog → éngsog
ang.sok, ang.sok.ang v desak (agar);
ang.so.kanga
v didesaknya (agar);
ang.sok-ang.sok.an
n desak-desakan; anjuran;
ka.ang.sok.ang
(kang.sok.ang) v
didesak (agar) (oleh);
ngang.sok.ang
v mendesak agar; mendorong; menganjurkan: ia demen ~ timpal ia senang menganjurkan teman
ang.so.ka
n bunga angsoka
ang.son Asi n anjing peliharaan
ang.suh v sentak;
ang.suha
v disentaknya;
ang.suh.ang
v sentakkan;
ang.suh.anga
v disentakkannya;
ka.ang.suh
(kang.suh) v
disentak (oleh);
ka.ang.suh.ang
(kang.suh.ang) v
disentakkan (oleh);
ngang.suh
v menyentak: ~
talin pancing menyentak
tali pancing;
ngang.suh.ang
v menyentakkan
1ang.sur, ngang.sur v terengah-engah: ~ angkihanné terengah-engah napasnya
2ang.sur v cicil; angsur;
ang.sura
v dicicilnya: bajuné ~ mayah dicicilnya membayar pakaian itu;
ang.sur.an
n cicilan: inget
masih ia mayah ~ ingat
juga dia membayar cicilan;
ang.sur.ang
v cicilkan;
ang.sur.anga
v dicicilkannya;
ka.ang.sur
(kang.sur) v
dicicil (oleh);
ka.ang.sur.ang
(kang.sur.ang) v
dicicilkan (oleh);
ngang.sur
v mencicil; mengangsur: ~utang mencicil hutang;
ngang.sur.ang
v mencicilkan; mengangsurkan: ~ utang mencicil hutang;
pa.ngang.sur
n pencicil
angu n tumbuhan sj perdu
angus a berbau krn terlalu matang (tt nasi, kue, dsb): nasi -- nasi berbau krn terlalu matang
an.ja, an.ja-an.ja n makhluk halus yg menakutkan
an.jak v berhenti sebentar (tt menari)
an.ja.li, mang.an.ja.li v memuja; menghormat;
ngan.ja.li
v memuja;
pa.ngan.ja.li
n pemujaan; ucapan salam penghormatan
an.jan n kayu di atas lambang
an.jang,
ngan.jang v
pulang pergi
1an.jek, an.jek.ang v berikan semangat agar menang bertarung;
an.jek.anga
v diberikannya semangat agar menang bertarung;
ka.an.jek.ang
(kan.jek.ang) v
diberikan semangat agar menang
bertarung (oleh);
ngan.jek.ang
v memberi semangat agar menang bertarung
2an.jek, an.jek-an.jek a pincang
an.jem, an.jem.ang v berdiamlah (sambil berdiri);
ngan.jem
v berdiam sambil berdiri;
ngan.jem.in
v diam menghadapi sst sambil berdiri
an.jil → anyir
an.jir n tonggak terpancang (di laut dsb)
an.jok, ma.an.jok.an (man.jok.an) v melangkah ke tempat yg lebih tinggi;
an.jok.ang
v angkatkan ke atas;
an.jok.anga
v diangkatkannya ke atas;
ka.an.jok.ang
(kan.jok.ang) v
diangkatkan ke atas (oleh);
ka.an.jok.anga
(kan.jok.anga) v
diangkatkannya ke atas (oleh);
ngan.jok.ang
v mengangkat ke atas
an.jol
→
ancol
(masambung…)
Catetan: Kaambil saking Kamus Bali-Indonésia Édisi
Ke-3 sané kamedalang antuk Balai Bahasa Bali
No comments