Indik Titiang lan Sastra Bali Modérn
Olih:
I Komang Alit Juliartha
![]() |
Sumber Potrekan: dasarbali.wordpress.com |
Titiang marasa wawu
ngranjing ring jagat sastra Bali modérn. Sayuakti sampun wénten sané dumunan
kasengguh panglingsir ring kawéntenan SBM punika. Gumanti mabuat pisan kawéntenan
para panglingsir SBM rikanjekan ngwéntenang utsaha-utsaha mangdané SBM puniki
sida ajeg, tur sayan nincap nyabran warsa. Utsaha siosan taler mangdané prasida
ngawetuang pangawi-pangawi anyar sida dados génerasi kabénjangan. Minab titiang
sinalih tunggil kinucap génerasi punika.
Pangawit warsa 2014
titiang ngawacén Bali Post dina Redité wénten sisipan mabasa Bali inggih punika
Bali Orti. Irika titiang manggihin puisi-puisi, artikel miwah cerpén mabasa
Bali. Meled manahé jagi malajah nyurat kadi asapunika. Pamuput tiang nyurat
puisi mabasa Bali sané kapertama mamurda, “Ring Tengahing Nusa Santi.”
Dagingnyané indik kaluihan tetamian jagat Bangli.
Ten ngantos asasih
puisi punika munggah ring Bali Post. Lega tur bagia pisan manah titiangé. Sami
sawitra ring genah titiang makuli ngaturang rahajeng sesuratan punika sida
munggah ring média cétak yapitui sadarana pisan.
Sakémaon indiké puniki
nénten lémpas saking yasan sameton titiang sané banget urati tur ngicén titiang
pamargi-pamargi ngenénin indik punapi carané mangda sesuratan titiang sida
kawedar ring surat kabar. Sameton titiang punika mawasta Made Suar-Timuhun.
Dané sané ngicén pamargi sida titiang mamargi nuju genah sané anyar, genah sané
dumun nénten sida antuk titiang ngamanahin.
Wénten taler sané ngawi
titiang semangat malih nyurat sastra Bali modérn. Minab kawacén sesuratan titiang
ring Bali Post punika. Yén ten iwang, bénjang soréné wénten sané nélpon
titiang. Dané gumanti semangat pisan mengapresiasi reriptan titiang. Dané
nganikang mangdané titiang tetep nyurat tur nincapang sesuratané. Dané memotivasi
titiang saking dumun ngantos mangkin. Dané mawasta Déwa Raka Kusuma. Ring
sesuratan dané sering nganggé wastan IDK Raka Kusuma. Sané dados pitakén ring
manah titiang, sira ngicén nomor HP titiangé? Dados dané uning nomor HP
titiangé?
Galah maganti galah,
titiang sayan sering nyurat sastra Bali modérn. Mautsaha taler nyurat cerpén
mabasa Bali. Pamuputné mrasidang. Ngantos tiang meled nerbitang buku pupulan cerpén
mabasa Bali. Malih tiang mataken ring Madé Suar-Timuhun. Wiréh Madé Suar sampun
nerbitang buku dumunan sané mamurda Malajah. Dumun tiang nénten banget uning
sareng pangawi-pangawi siosan. Madé Suar-Timuhun ngenalang titiang sareng Madé
Sugianto. Pangawi sastra Bali modérn tur dados wartawan ring Nusa Bali daweg
punika. Kenalan tur ngorta pamuput titiang durus nerbitang buku kapertama
titiang sané mamurda Swécan Widhi yadiastun sangkaning nyelang jinah
drika-driki. Sakémaon wantah saking meled titiang madué buku, nyelang jinah nénten
banget dados pikobet ring padéwékan titiang.
Sangkaning nyurat
sastra Bali modérn, titiang angkenina panulis lan pangawi ring désan titiangé.
Kénten taler sawitra-sawitra. Sesukat nyurat taler titiang akéh madué sawitra
pangawi-pangawi SBM sané sampun lingsir, sané dados panglingsir taler sané
kantun yowana. Pangawi-pangawi saking sajebag jagat Bali. Minab wénten taler
saking dura Bali. Gumanti bagia pisan riantukan titiang madua genah sané anyar,
anggén titiang masayuban rikalaning med antuk kesibukan serahina. Genah anyar
anggén titiang malajahang déwék mangda sayan becik ngambel ukudan ring kauripan
puniki.
Buku Swécan Widhi polih
penghargaan Rancagé 2014. Buku titiang kapilih pinaka jayanti. Déwan juri
inggih punika Prof. Dr. I Nyoman Darma Putra. Malih kadi wénten ring tengah
taman bunga, liangé ten kadi-kadi. Bagia polih penghargaan saking Bandung.
Sakéwanten indiké puniki taler dados tantangan, mangdané tetep nyurat SBM,
sampunang ngantos ten nyurat. Penghargaan niki dados motivasi mangdané tetep
nyurat tur nglestariang sastra Bali modérn.
2015 titiang sareng
sameton titiang Pandé Jati miwah Agus Darma Putra ngawentuk komunitas sastra
sané kawastanin Bangli Sastra Komala (Baskom). Tetujoné wantah asiki mangda
sayan akéh sameton ring Bangli kayun nyurat sastra Bali modérn. Riantukan
langah pisan sametoné ring Bangli sané nyurat sastra Bali modérn.
Mangkin sampun warsa
2020. Kawéntenan sastra Bali modérn sampun sayan nincap. Akéh komunitas SBM
taler kegiatan-kegiatan sané sampun mamargi. Sanggar Buratwangi, Pustaka Éksprési,
Suara Saking Bali, taler Bangli Sastra Komala. Akéh taler pangawi-pangawi anyar
sané nyantenang raga sutindih ring basa Bali, pamekas ring sastra Bali modérn. Acara
bedah buku nyabran warsa pastika wénten. Pinaka pembedah SBM sampun madué
pembedah-pembedah muda minakadi Bayu Gita Purnama, Ari Dwijayanti, Putra
Ariawan, Guna Eka Yasa, Darma Putra taler Putu Supartika. Kabénjangan titiang
percaya jagi wénten malih pembedah-pembedah sané lianan. Buku-buku taler akéh
sané terbit. Dumogi indiké puniki sida anggén gegambaran, sastra Bali modérn nénten
pacang padem. Dumogi para pangawi anyar kantun puguh ngambel kasatyaan risajeroning
nyurat sastra Bali modérn.
Janten sami sahuninga,
yéning raosang indik ékonomi, sayuwakti nénten wénten napi. Yapitui wénten,
sakémaon wantah akidik. Nanging, boya nika dados tetujon sané utama manut kadi
titiang néwék. Tetujon utama nyurat sastra Bali modérn inggih punika sareng
ngayah ring natar déwata, kasengguh pulau seribu pura, ibu pertiwi, tanah Bali,
wantah nglestariang basa Bali malarapan antuk nyurat sastra Bali modérn. Siosan
ring punika, kalangan sastra Bali modérn puniki anggén genah malajah nyurat tur
malajahan déwék mangda sida dados jadma sané gumanti sida uning ring kawéntenan
désa kala patra. Carita-carita punika madaging ajah-ajahan urip, sida anggén
pratiwimba, sepat siku pamargi mangda nénten obah jroning mamargi ring jagat
sané kinucap kaliyuga.
Titiang sampun ngawitin
mamula sesuratan tur carita-carita sareng sawitra-sawitra ring tegalan sastra
Bali modérn. Sampun sapatutyané titiang miara napi sané sampun kapula.
Nyantenang raga tur tetep nyurat miwah mengaprésiasi reriptan-reriptan pangawi
lianan wantah utsaha sané mautama anggén miara mangdané napi sane kapula sida
mentik becik tur mupu. Kabénjangan dados tetamian ring génerasi. Kadi mapiteh.
Dumogi pitehané nénten ngantos meneng napi malih usak sangkanin nénten wénten
sané kayun mitehang. Gumanti wantah iraga sané mrasidang nyanggra, nyaga tur
miara kawéntenan basa Bali pamekas sastra Bali modérn. Ngiring sareng-sareng.
No comments