Pikayun

Olih: IDG Trinandita


Sumber Gagambaran; pinterest.co.uk

Napi sané médayang i manusa sareng i beburon lan tumbuhan pastika janten wantah pikayun. Pikayun punika wantah druwén i manusa kémanten. Punika awinan i manusa kesengguh pinih utama sané wénten ring jagaté.
Yéning i beburon wantah bisa mamunyi kapining majalan, tumbuhan wantah bisa tumbuh kémanten. Nénten uning majalan. Yéning wénten tumbuhan majalan pastika sampun sami jatmané pacang melaib tur makesiab. Punika taler yéning wénten beburon sané ngelah keneh (nénten dados nikaang pikayun). Pastika éwa dadosné i manusa. 
Sangkaning maduwé pikayun punika sané ngawinan ring jagaté i manusa maduwé gagamelan utawi tanggung jawab sané pinih akéh indik nguasa nguasi kahuripan. Madasar pikayun raris metu palaksana. Palaksanané punika sané jagi mabuat ring kahuripan. Punika dasar i manusa sané ngamecikang utawi ngusak asik jagaté lan sadagingnyané. I manusa sané nyelem putihang sekancan pidadab ring buana agung puniki. 
Yéning pikayun i manusa becik dados becik jagaté punika taler yéning pikayun i manusa nénten becik sinah jagi menados biuta ring jagaté. Dadosné becik kaon jagaté punika wantah pekardin i manusa. Sami punika wantah madasar pikayun i manusa. Pikayun punika ngelimbak ring sajeroning pidadab i manusa ring jagaté. Pidadab i manusa ring jagaté punika nénten wénten lémpas midabdabin beburon lan tumbuhan taler daging jagat tiosan.
I manusa ring kahuripanné nénten dados pasahang ring kawéntenan beburon lan tanem-taneman utawi tumbuhan. Beburon wénten sané kawastaninin ubuhan tunu punika wantah beburon sané kapiara sané dados kawigunayang anggén ajengan-ajengan dados ulam utawi dados anggé mayadnya ring Hyang Widhi. Taler wénten beburon sané kapiara anggé nyelimurang manah sekadi miara buron kesayangan sekadi asu, kedis utawi burung, méong, lan tiosan. Wénten taler beburon sané wénten ring alas utawi beburon liar sané nénten kapiara sakémawon maurip ring jagaté magenah ring wawidangan alas utawi tengahing wana. Yéning indik tetaneman taler wénten sané kapiara ring paumahan wénten taler tetaneman sané tumbuh liar ring wana utawi alas. Tetaneman punika taler sami mabuat ring kahuripan minekadi dados serana tamba, serana ajeng-ajengan sekadi lambon, pantun, jagung, lan seluirnyané.
Makesami punika wantah daging jagat sané maurip. Yéning baosang daging jagat sané lianan sinah makuwéh pisan. Wénten sané kebaos gunung utawi Giri. Yening ring Bali ketah wénten sané kebaos Giri Toh Langkir, lan gunung Batur. Wénten tukad, ring Bali wénten Tukad Melangit, Tukad Bubuh, Tukad Ayung, Tukad Unda lan tiosan. Wénten danu, minekadi Danu Batur ring Bangli, Danu Beratan ring Tabanan. Wénten segara utawi pasih, sekadi Pasih Kuta ring Badung, Pasih Sanur ring Dénpasar, Pasih Lépang, Pasih Klotok  ring Klungkung. Lan akéh malih. 
Sejabaning punika daging jagaté sangkaning pikayun i manusa paican Ida Sang Hyang Parama Kawi raris wénten  alat-alat komunikasi sekadi télépon, HP, radio, lan tiosan. Alat éléktronik sekadi télevisi, radio, vidéo, lan tiosan. Alat transportasi sekadi motor, mobil, kapal laut, kapal terbang, lan setiosannyané. Sami punika sampun pastika ngelikub jagaté sami sané kebaos panglimbak jagat. Pikayun i manusa wantah punika sané ngardi sekadi asapunika. Yéning nénten maduwé pikayun sinah nirdon indiké punika jagi prasida kejantenang. 
Patut kauratiang taler indik tanem-taneman lan beburon wantah daging jagat sané kawéntenané wantah mabuat ring pidabdab i manusa sané maduwé pikayun, mawinan kelestarian. Makesami punika menados uratiang sané dahat utama utawi penting. Taler daging jagat sané kapica antuk Ida Sang Hyang Widhi sekadi sané sampun kabacak ring ajeng sekadi danu, tukad, segara lan setiosnyané taler patut kapiara tur kejaga kawéntenannyané sumangdané ngelantur prasida mapikenoh ring kahuripan. Yéning sampun sami becik sinah ngardi pikayun i manusa bagia rahajeng tur rahayu. Dumogi.

Buda, 18 Juli 2018


I Déwa Gedé Trinandita
wantah makarya dados guru. Dané ngajahin ring Klungkung. Seneng nyurat saking SMA sané kaanggén ring mading miwah koléksi pribadi. Kakawiannyané naanin kawedar ring Bali Post wiadin Pos Bali.

No comments