Da Nakonang Adan Tiangé

Olih: Agung Wiyat S.Ardhi
http://4.bp.blogspot.com/-i-oLaDIL9LE/URo12sqcWkI/AAAAAAAAD8Q/MWOQM61VVCs/s1600/
"Balinese Girl" Gagambaran Affandi

Coféé béér di duur méja di arepan tiangé suba makerean telah siup tiang. Suba atengah jam tiang negak di bar kapal ferry Jatra 1 ané sedekan malayar uli pelabuhan Merak, pananggun kauh Jawané ka pelabuhan Bakauheni di Lampung Sumatera. Apucung coféé béér, biasanné paling liu nelahang galah makisid ka tengah basangé tuah limang menit, jani suba atengah jam, kéwala atengah jam ané saja-sajaan nglangenin. Di wanengan tengah jamé ento, tiang seken-seken maan nlektekang adeg gélor nyempaka, betekan batis mulus mamudak, kanyangkihan nyonyo, karengkiangan bangkiang, entel bokong bar girl ané sing enu inceg ngayahin anak mabelanja, duaning petengé suba liwat jam dua. Di bar suba tamis suung. Tondén med, rasané tusing lakar med, tiang ningalin kajegégan bajangé ento, liat ludru manis, bibih cara delima engkag, cunguh manohara, bokné kriting demdem, giginné putih kedas cara mutiara matata apik. Amat melah karmannyané dugas panestriané ipidan, mawinan lekad dini di martyaloka dadi anak luh magoba jegég, jegég sajan.

Jam temboké maklenéng ping telu. Di bar kapal Ferry Jatra 1 sepi. Tusing ada anak mablanja buin, mirib makejang pada leplep sirep. Kuusan munyin mesin kapalé ané monotoné, tusing ngulgul sirep penumpangé. Novél Bumi Manusia karangan Pramoédya Ananta Toér enu gisiang tiang, kéwala akruna sing baca tiang duaning kenehé nuek ngrincikang wiwéka, kénkén baan madaya apang maorta-ortaan ngajak bajang jegég, bar girl, ané kahayonné uli ngawit suba ngulgul nalaning tuas, misbis ulunati. Bulané aparo nuju pangelong, ané sedekan ngambara di langité nyinarang kaulangunan ngetisin jenyana. Angin pasihé baret, nguug sesuahan tiangé,mawastu boké gambring. Lantas, tiang ngincepang keneh, cara balian sonténg, nunggilang bayu sabda idep, ngamé-amé suung, nunasica apang nyidayang nglaksanayang pangrinciné. Mirib, disubané kasiratin pawani, ilang nrugtag bayuné. Paekin tiang bajangé ento ané sedekan natakin jagut di pagehan besi kapalé mabalih bulan. Tiang majujuk di sampingné mapi-mapi bareng mabalih bulan.
“Dingin san nggih?!”, tiang ngawit nyapa, ulian ngangsehang. Ia maanggutan, tusing matolihan. Acoloh tiang, anggutannyané, yadiastu acepok buina anggutan cuek, gedé san ajinné, anggon kemulan ngawitin ngabagin isin kenehé. Pratingkah cuek buka kéto, mula sinalih tunggil pelajaran pokokné rikala ia masekolah calon hostess. Cueké perlu apang sing setata kacampahin baan anaké nanging ajeré, sropéné sing dadi engsapang. Peningalanné ané waluya bintang siang ngedas lemahang, ané dikenkenné ngintip nyledétin tiang, tawang tiang ia sujatinné sing ja cuek, kéwala negaraang masemu ngamaelang déwék. Tiang sayan bani nyambungin baan orta.
“Pukul kuda marapat di Bakauhéni?”
“Sawetara pukul lima”, pasautné nyutet, cara sing dadi tawah aji kéténg. Paningalanné nu nlektekang bulan. Mirib bulané ngademi, tusing demen nyingakin bajang cuek, bajang mapi-mapi mael. Kéwala uli di rasa, tiang nawang, paningalanné buin ngintip nyeledétin tiang. ‘nah, pasti bakat baan ngejuk. ..., kal mataluh alus, ihh pelih, maalus taluh, adéng-adéngin...’.
“Ampura,Gég, kadéngan tungtung tangis di betén paningalané kebot, pas di jlinjingan pipiné, nyiriang kurenan Gégé lakar nilarin mati malunan”.
Ia nungadah. Pancingan mabaneh cenik, dumadak masekaya gedé. gegéson ia nyawis: “Saja? Ah, nguluk-uluk”, kememegan pasautné. “Kéwala, tiang tondén makurenan”. Oho, tawang, nu bajang. Ia nglanturang: “Mirib ja tenung jeroné beneh. Yén pradé beneh, tiang sing nyangetang, duaning tiang sing lakar makurenan. Takut”. Aklepitan bakat gabag ada rasa kasumangsayan, jejeh, awor di raosné.
“Takut? Dadi soléh?”. Tuah soléh rasaang tiang ada anak jegég takut makurenan.
“Tegarang édéngang telapak liman Gégé”. Tiang masemu pingit, nuut sebeng tukang tenung sakti. Bimbang limané tengen kaenjuhang. Cara sikep nyander, jrijiné namiu gancan ento jangkuak tiang. Duh alus limanné, duh tis jrijinné, duh, duh. Semarané ninggahin liman tiangé, yadiastu tan kawales uli limanné galing lemuh ento.
“Geguratan lengkungé ené, ané nyemah, ané muncukné nganteg di selagan inan limané, ento nyiriang kurenan Gégé lakar nilarin mati disubané Gég nglekadang pianak nomor dua. Aduh, édalem san. Tiang sayaga ngantosang, yadiastu ané antosang tiang baluan...” Oh, ngudiang ngacuh bunguté mesuang munyi!?
“Bah, né tukang tenung genit ené ...”
“Geguratan lengkungé ené” ... raosné selag tiang. Lengeh, yéning ia baang tiang galah nyampahin tetenungan tiangé ané mula campah. Jrijiné ané lanjar cara bulun landak ento enu gisiang tiang. “Adan Gégé Ratna Kusumadéwi, kan?” Sujatiné patakon tiangé masemu ragu, duaning tiang tonden pastika nawang ia madan kéto, kéwala tembang raos tiangé nyantep pasaja san. Ituni, dugaé menék ka kapal di Pelabuhan Merak, timpal tiangé ané ngatehang, ané bareng ajak tiang ngajahin di Universitas Sriwijaya, ngidiholasin tiang apang nekedang titipan tunangannyané, kartu selamat ulang tahun sig Ratna Kusumadéwi, bar girl di kapal Ferry Jatra 1. Kleteg keneh tiangé, pasti ené ané maadan Ratna Kusumadéwi.
Lho, kok jeroné nawang adan tiangé?” Patakonné sing sautin tiang. Dadinné, beneh jegégé ené madan kéto. ‘suksma Ratu Bhatara’. Terusang tiang: “Selamat ulang tahun. Gég lekad wuku panguntat bulan April patlikur tiban ané suba liwat”. Pastikan tanggalnnyané engkebang tiang duaning yén orahang kasujatiannyané, bisa-bisa katara campah tiangé.
Oohh”, bajang ané jegégné sayan ngulgul unteng keneh tiang, makesiab. “Uli pidan tiang sing taén ngugu tetenungan. Jani disubané tiang matemu ajak jero, paranormal muda turmaning siket, mawastu prajani tiang pracaya. Pastinné pesan, tiang lekad tanggal 25 April”.
Tiang mauriak égar di keneh. Menang. Tiang masuriak magending di keneh:’endih, endih api, tulukin saang gedebong; sedih-sedih ati nepukin anak moglong’. Kartu selamat ulang tahun, titipan timpal tiangé, nu ngijeng di kantongé, suba pasti sing lakar tekedang tiang.
Anaké bajang jegég ento ngelésang limanné. Tan jemuga limanné ngisiang lengen tiangé kiwa-tengen: “Tan pasangkan, petengé ené, di tongosé sepi jampi, di tengah pasihé linggah, tiang macunduk ngajak anak wikan ané prasida ngabag isin keneh. Pasti jeroné nawang apa ané makubda di keneh tiangé. Sedih, pedih, gedeg, duleg, awor maadukan mamesik uli abulan ané suba liwat. Tunangan tiangé mrarakang duhkita di ukudan tiangé, nués ulunatin tiangé baan ngaad, ngetélin baan cuka. Ngaapé tan gigisan, sengsarané tan pegatan. Ia ngantén ajak timpal tiangé akost, nglémpasang janji-janjnné ngajakin masesanjan di ambarané nyujur ka suargan. Jani tiang sedekan mabulisahan di kawah enduté. Di kenkené, nuju tiang bingung, ada keneh tiangé nyiup baygon, pepes tiang nelektekang dalem pasihé, pepes tingalin tiang anak jegég-jegég, bagus-bagus sambilanga masesanjan ngulap-ulapin tiang uli duur ombaké, lantas prajani pesu kenehé nyeburin pasihé dalem, makita bareng malila cita. Kéwala mirib ené ané maadan suécan embang, johanga tiang kapining paguésan bingungé, enu idup yadiastu masawitra ajak sengsarané”. Membah cara blabur kapat yéh paningalanné nuut pipinné ané masemu barak nguda. Ia ngelut tiang. Tiang ngelut ia. Bulané masunaran nayuhin. Kerugan ombaké cara gegitan sekaa shanti ngidungang wirama Bhasantatilaka. Ada bukal marérod di ambarané mirib lakar mulih ka sebunné disubané betek maan tetedan. “Lantas jani?” Ia nugtugang raosné, “Tiang satmaka matemu ajak malaikat. Ketélin tiang amerta, yadiastu aketélan. Sengsaran tiangé ngwetuang jejeh, jejeh idup, jejeh mati. Tiang bingung ...”. Rasaang tiang, gelutané sayan nekekang. Kemulanné abedik sing karasa, cueknyané wetu ulian kateteh sengsara ané baatnyané amun gunungé.
“Déwi”, tiang negaraang mapitutur, “idupé jani, tuah galah utama mapakardi melah, makerti rahayu, nglaksanayang subha karma. Memaksa Sang Hyang Urip nilarin ukudané, ento ngulah pati, asubha karma, mawasana sayan mabukah jelanan nerakané. Jalan siatin pakéwehé baan susrusa, baan keneh ané satulusa, pasti kasuecanin baan Sang Hyang Widhi”. Biihh, raosé cara baos sang sujana mapaica dharma wacana, tuara ngitungang, bajangé ané ajak ngraos ené, resep mirib tekéning tutur kéto? 
“Yéning Déwi mamesan malaksana tidong-tidong, nyetik raga, mulang raga ka pasihé, sinah liu anaké sebet, nyebetang pajalan anak bajang jegég jag nyutet mamesan buka kéto”. Tlektekang tiang paningalanné. Masemu kangen, ludru, mirib karesepang raos tiangé, lantas nyawis: “Mirib, enu ada anak sebet, nyebetang pajalan tiangé buka raos jeroné? Amuné nistan tiangé dadi jlema”.
“Ada, seken enu ada, sanistanné tiang, duaning, ampura Déwi, cara ada nguduhang, dugasé ngawit tiang ningalin Déwi, prajani magejeran ulunatie ulihan tresnané makedapan. Soléh, mula soléh, tiang tondén kenal tekéning Déwi, Déwi sing nawang nyén tiang. Kéwala, tresnané jag teka ngulgul turmaning malabuh sig ukudan Déwiné”.
Ton tiang, di pagelutan, sayan membah yéh panon bajang jegégé ené. Paningalanné ané semug, nlektekang tiang, mirib buin bingung, sing percaya tekéning pangakun tiangé.
“Jero? Jero nresnén tiang? Dadi becat kéto nglabuhang tresna, artinné becat masi lakar nglesanin. Sampunang tiang uluk-uluka. Tatun tiangé tondén was, kantun ngaap, sampunang bisbisa buin, tiang takut”. Sigsiganné tan sida kaandeg. Rasa belus tangkah tiangé kaembahin yéh paningalanné.
“Déwi, tresnané ento cintya, acintya, paragayan Widhi, tusing kaiket déning désa kala patra. Tresnané tuah kasusrusan, tresnané tuah bhakti. Bhaktiné tuah amerih sukaning len tan ton laraning awak. Tiang nglabuhang tresna sig ukudan Déwiné madasar keneh satulusa lakar mautsaha nandan Déwi nyujur bagiané. Da ngingetang ané pidan. Ané ipidan depang ngliwat. Jani jalan tindakang batise, nyambrama sapamedal suryané nugtug pajalan kauripané”.
“Duh, ngetisin pisan raos jeroné, nayuhin pesan pitutur jeroné. Prajani marasa was tatun ulunatin tiangé. Kéwala.... sira adan jeroné ané nresnén tur tresnain tiang?” Banyol san, anaké ané suba masemaya tresna-katresnan, asih-kinasihan, tusing nawang adan gelanné.
“Da nakonang adan tiangé. Gisiang semayan tiangé. Sawetara buin limang dina, dimulihé uli Palembang, lakar pagpag tiang Déwi di kapalé ené. Tiang lakar matur masuaka sig reraman Déwiné. Disubané kéto, rikala iraga ajak dadua mulih ka umah tiangé, unduk barong, unduk legong, unduk liak, unduk ngabén, unduk kaasrian pasisi Sanur, Kuta, Nusa Dua tur unduk katreptian désa palekadan tiangé, désa Kintamani, ané dinginné ngutgut tulang”.
Paningalan tiangé katlektekang baan liat lundrunné. Tiang ngwales nlektekang baan liat dayuh. Bajang jegég ané mara tawang tiang, ané sida ngrebut tresnan tiangé, diman tiang, diman tiang, buin, buin. Ia nyangetang ngelut tiang, mirib sing lakar kakelésang, mirib ajerih nemuang duhkita buin. Usapang tiang bokné ané demdem. Sinaran bulané ané aparo nuju pangelong, rasa nyaputin ukudané, nudupang apang leplep di paipian. Ombaké putih-putih majéjér golér cara jangér mangigel. Tanggun langité ba dangin suba masawang barak, bintang siangé seming, mirib manulamé: ‘Ratu Bhatara Surya, sampunang medal medal dumun, durung med tiang masesanjan, malila cita muponin kaulangunan latriné’
Kapalé gangsar tan rérénan, nyibak sayongé nyaputin pasihé. Ambuné ba dangin cara langsé kabukah baan daa-truna wawu mapawarangan, nywagatén pamedal suryané.


Bhadrika Ashrama, 27 Novémber 2008 



No comments