Lawat-lawat; Malajahin Angkihan
Olih: IGA Darma Putra
Angkihan iragané diastun tusing mabayah, tegteg ia inget ngayahin iraga apang iraga enu nyidayang makarma di guminé. Tusing orahin ia magaé, jeg tegteg ia ditu pesu mulih. Adi bisa angkihané orahang pesu lan mulih? Sawiréh angkihané koné ngelah umah. Awak iragané dadi umah angkihan.
Ané lucu, angkihan iragané orahanga ngelah adan. Adan angkihané masih bisa maganti-ganti. Sing perlu apa ia madiksa yén dot nganti adan. Sing perlu ada upacara manusa saksi. Sing perlu upakara amari aran. Sing perlu matés gaé-gaénan. Bani ngorahang gaé-gaénan, ulian tésé tusing mintulin. Pasaut tésé suba malunan tawang bandingang tekén tekan patakoné. Cara maplalianan tebak-tebakan ngajak anak ané ngaba kunci jawaban. Iraga orahina mabalih reality show settingan!
Di samping ento, ngudiang men misi ngetés-ngetés kéto, kan suba tawang tusing ada anak ané lakar tusing lulus tés. Apa buin ané ngetés masih alingseh ditu-dituan. Ulian apal-apalan. Sing cara ané sasai tuturina baan lontar-lontaré. Né buin besik, kudiang men nawang isin lontar? Nak lontaré liunan maaksara Bali, buin wayah-wayah. Kondén pragat di wyakarana suba nagih moksa. Apa madan sastra paraga? Tutur ayu ané kéto-kéto tusing ada dini, tuturé ento ada ditu, di lontar-lontaré ané buuk. Éngkénang tusing buuk, nak suba sing bisa mamaca.
Nah sakéwala, ada pangandikan Bhatara Buddha, ané dadi anggo pangliang keneh. Sabdan idané buka kéné: “Yén cening dot nawang ané madan sunia, jang malu panawangé. Tusing dadi kategul baan panawang unduk tarka lan wyakarana. Apa buin panawang tantra adi. Bilih-bilih gending ané bakat ulian baan mamaca. Sasubané bakat baan ngutang makejang ento, jani ada ané madan Aji Yoga Dharana!”
Uli di pangandikan Bhatara Buddha, iraga jani maan pitutur, yén lakar nyujur sunia, makejang panawangé patut kutang. Tusing aluh nyen ngutang panawang. Suba telah baan mamaca lontar-lontar ané buuk ento, jani kutang koné yén mula seken tumus lakar dot nyunia. Né tugas kéweh sajan. Tegarang coba keneh-kenehang, kénkénang carané ngutang panawang? Umpamayang jani dot ngutang panawangé, prajani panawangé ento lakar teka tur negul keneh iragané. Misalkan jani iraga nawang, bahwa makejang panawangé patut kutang, nah kénkénang jani ngutang panawangé indik ngutang panawang? Sing jeg ruwet!
Mara amonto dogénan iraga suba palinganga ajak sastrané. Suba simbinga tekén kidung Cowaké, mulan ulian seleg ngulik tutur iraga bisa nepukin jalan masepak dua. Ada jalan ané ngaba iraga ka gumi ‘inget’. Ada ané ngaba iraga ka gumi ‘engsap’ tur ‘paling’. Nah ené suba simbingina tekén kidung Cowaké, nak katungkul ngulik-ngulik tutur. Makejang bakat engsapang. Ané paek bisa bakat alih joh-joh kanti makeber nambung ka gumi sawat. Sing nepukin umah. Sing nepukin bé guling. Sing nepukin soto sampi!
Tulisané ené masih kéto, kok jeg bisa ulian ngomongang angkihan, jani dadiné ngortang ajeng-ajengan. Nah ené suba ané madan paling. Sépanan panawangé ané abedik ento magarang nagih pesu. Apang orahanga dueg tur teleb. Méh-méhan apang nyak kaukina Guru Nabé. Prajani masebeng cara paramartha pandita ané suba limpad uli kasunyatan. Ané maca masih patuh nyak palingang tulisan kakéné. Patuh dogén anak ané nulis ajak ané maca. Patuh-patuh paling.
Apang tusing linyok, laan jani biin suluhin, dija pegat satuan angkihané ené? Angkihan tusing taén pegat-pegat. Terus ia pesu mulih di awak iragané. Angkihan ané mulih, utawi macelep madan I Ang. Angkihan ané pesu madan I Ah. Monto malu, pang kenal ajak adan I Angkihan. Bin abulan buin lanturang. Tiang nawang, anak ané mamaca pasti suba pada uning lakar kija satuan angkihané ené. Sawiréh tiang suba yakin pesan, icén tiang matakén ring iratu ida dané para wikan sareng sami. Nak ngudiang angkihan terus-terusan maganti adan?



No comments