I Kakul Malomba Malaib
Olih: Ida Madé Giur Dipta
![]() |
| Gegambaran Gemini AI |
Kacrita némangkin I Kakul pajalané tuah baged pesan mapan kija-kija ia nyuun umahnyané, patuh tekén kawéntenan ia I Omang-omang ajak I Tamuisi utawi Bekécot. Sedek dina anu matepuk ia I Kakul ajak I Kancil. Dugasé nika masih wénten I Pétu. Kapitandruh ipun I Pétu ajak I Kakul ngantonang I Kancil kedék kapingkel-pingkel. Disampuné I Kancil marérén kedék, drika ia I Petu metakon. “To ngudiang Cai Kancil dadi iba kedék kapingkel-pingkel?” Mesaut ia I Kancil. “Kéné Bli Petu tiang kedék ulian ngantonang pajalan I Kakul bedu pesan geduh-geduh, kija-kija setata nyuun umah. Lén icang batis icangé lantang-lantang akecosan icang malaib suba joh, mirib yan I Kakul bisa telung jam ngentasin kecogan icangé,” pesaut I Kancil.
Ningehang raos I Kancil buka kéntén, kaliwat jengah ia I Kakul sakéwala ia mendep tan pasaut. “Ih iba adi Kancil, jelé-melah, peteng-lemah, tegeh-éndép, dawa-bawak di guminé makejang ento tuah pakardin Ida Sang Hyang Widhi, mula Rwa Bhinédané di guminé sing dadi pasahang. Sajelék-jelék buron nu ada jelékan, samelah-melahné ngelah masih kamelahan, samelah-melah buron nu masih ada ané melahan. Diawak soang-soang buron jelé kalawan melahé sinah ada. Laguté Cai bakuh gancang malaib da bes sanget paricang tekén buron lénan. Tingkah Cainé kaliwat sombong, tan manut tekén tata kramaning buron, sing ngelah sifat kapariburonan.” Mara kénten tutur I Petu, ia I Kancil kenyir-kenyir saha ngetok-ngetokang batisné di tanahé sada éwér tur nyampahin.
Sedeng melaha dugasé nika di carang kayuné ada Tamuisi nelepék, lantas ia masaut. “Ih adi kakul ia I Kancil kaliwat pongah, éwér tur jail. Indiké né sing dada depin mapan merupakan penghinaan miwah pelécéhan kaum Kakul termasuk icang I Tamuisi mwah I Omang-omang. Indiké né patut I Kancil baang pelajaran. Jalan nglapor ka KOMNAS HAS utawi Komite Nasional Hak Asasi Satwa.” Mesaut ia I Kakul, “Bli Tamuisi utawi Bekecot, da malu kadlongsok, pikir malu ané lakar laksanayang apang sing terperosok.”
Icang lakar maang ia pelajaran. Bli kan percaya tekén karmapala, ala ulah ala ka pangguh. Lakar tangtangin icang Ia I Kancil malomba malaib buin abulan uli jani. Indik lombané ené ngawit uli bongkol bukité kaja nuut tukad nganteg ka pasisi pasihé. Sambilanga malaib bilang jelengkek ia I Kancil apang makaukan ngaukin icang ané malaib di yéh tukadé. I Petu miwah Bekecot dadi juri. Kénkén bani beli Kancil malomba malaib ajak icang buin abulan jani? Petakon I Kakul sada tuges pesan.
Drika lantas ia I Petu miwah I Bekecot sanget makesyab indik penangtang ia I Kakul. Yadiastun kénten I Petu metakon nyekenang tekén ia I Kancil. “Kénkén cai Kancil bani malomba malaib ajak I Kakul?” Sada kedék ngakak I Kancil mesaut, “Kaling ké bin abulan, kadong ka jani icang sayaga lakar nandingin melaib I Kakul.”
Critayang mangkin sampun pastika panamaya dinané sané kasungkemín indik malomba malaib ia I Kakul ngelawan ia I Kancil. Ané kapakusara dadi juri di muncuk tukadé di bongkol bukité kaja tuwah I Tamuisi utawi I Bekecot, ané dadi juri I penunggu tukad di pasisi pasihé tuwah I Petu ajak I Omang-omang. I Bekecot lantas mesuang aba-aba, saaa, duaaaa, teluuu. Drika lantas I Kancil ngawitin malaib nuut tukad sambilanga bilang jelengkek makaukan.
Kakuuul..., mesaut ia I Kakul di betén yéhé di tukadé. Kuuuk liu beburoné isin alasé luiré I Macan, Kidang, Rase, Lubak, Manjangan muwah ané lénan mebalih, pada mejujuk di sisin tukadé. Kénten masih sarwa kedisé ramé nututin ia I Kancil sambilang makeber. I Kancil buin jengahné ngangsehang malaib mapan sabilang ia makaukan I Kakul setata masaut di maluan. Sawatara ada buin apanimpugan johné nyujur tanggun tukad di pesisi, I Kancil sada ngaeh-ngaeh ngangsur makaukan. Kakuuul..., kasautin baan I Kakul sampun maluan teked di tanggun tukadé di pasisi. Nepukin indiké buka kénten ia I Kancil sayan jengah kaliwat jengah kasuryakin baan buron-buron ané mebalih, lantas ia ngangsehang makecos, nanging lacur ia maserod labuh batisné ané di malu lung-lung makadadua. Pamuput I Kakul ané menang kasaksinin baan beburon kabéh.
Kéntén upahné yén dadi beburon sombong tepén karmapala.
Kénkén ké unduké sangkan ia I Kakul mrasidayang menang? Sawetara abulan ia I Kakul kagandong baan I Klesih sabilang peteng ngutsaha apang prasida matemu ajak ia I Kakul-kakul lénan ané panyiuan liuné ané hidup di yéhé salantang tukad. Ia sada pastika nuturang indik jengahné kanti nantangin malomba malaib ia I Kancil. Pengidih ia I Kakul tekén timpal-timpalné makejang apang prasida nyautin yén pédpradé ia I Kancil makaukan, Kakuuul, aji kuuuk. Sujatiné ia I Kakul abesik ten wénten ané malaib ia ngoyong di patongosan among ia sayaga nyautin kaukan ia I Kancil.
Tuwah akénten isin satwané I Kakul malomba malaib pinaka sipta ring I Manusa pada apang sampunang mangguhang parindikan cara I Kancil. Dumadak mapikenoh.



No comments