Mén Bekung
Olih: IW Wikana-Seraya
Gagambaran I Nyoman Buda Arimbawa |
Mirib tusing lakar blabar yéh mata, yén
tiang nyak nuutin keneh reramané. Nasiné suba dadi bubuh. Jani tuah makamben di
sunduk, sabilang wai maselselan. Mirib saja ulian piwal tekén munyin rerama,
pakéwehé teka mapunya. Dadiné mababaan pakéweh ngendon ka pisaga. Nanging,
dugasé satondén matanjung taluh, demen tiangé ané ngalahang makejang ento.
Kéweh baan masahang.
“Luh, yén dadi idih, kenehang buin
pajalan ané lakar jalanin. Rasané I Luh tusing pantes lakar masanding ngajak
Putu Réndi. Saja ragané nika kasub baan kasugihané. Unduk dadaaran lan
papayasan, minabang Luh saja tusing ja lakar kuangan. Nanging, tolih bapa ajak
mémé, bikas naké truna ento tusing ja beneh.” Di betén punyan binginé bapa
nuturin déwék tiangé, dugasé suud matekap.
“Nanging, pa, keneh tiangé suba tusing
nyidang buin nambakin. Demen tiangé suba kaliwat. Buinpidan, yén tiang suba
jangkep mapakurenan ngajak ragané, suba dadi somah tiang, suba pantes tiang
lakar nambakin Beli Putu, apang tusing buin demen nginum-inuman keras. Mirib
ulian ragané déréng wénten ané ngatur, ngaénang tusing bisa nambakin indria,”
kéto tiang masaut, apang reramané saja cumpu tekén Beli Putu Réndi, anggona
mantu.
“Mémé tusing ja lakar nombang, Luh
ngantén ngajak Putu Réndi. Yén ento suba pada adung ajak dadua, kujang men.”
Bagia rasané ningeh mémé mabéla, tekén tiang.
“Méméné, tusingké méméné jengah ningeh
munyiné Bli Sukada, ngajak Mbok Suderi? Tiang lek. Mara pirenga pianaké lakar
anggona mantu, raos boya-boya kakéto umbara di jalané. Macihna ragané tusing ja
setuju lakar nganggon pianak iraga mantu.”
Reramané Bli Putu Rendi mula saja maan
tusing ja setuju, yén pianakné ngantén ngajak déwék tiangé. Alih saihang, mula
buka tanah kalawan langit. Sanding kasugihan lan tiwas kaluargan tiangé, ngajak
Bli Putu Rendi. Nanging, Bli Putu Rendi patuh kekeh buka tiang. Mabéla tekén
tresna. Ento ané ngaénang reramané ipidan makelo-makelo, nyidang nerima tiang
anggoan mantu. Yén tiang dong, tusing ulian ngalih kasugihan. Mula dasar
tresnan tiangé ngajak, Bli Putu Rendi.
“Céwék matré, kudiang men.
Tusing ja nyak lakar ajak idup melarat.” Wayan Kocongan nandelang
gedeg basangné, dugas tiang megatang tresna ngajak ia, nguberin Bli Putu Réndi.
Ipidan sasukat tiang mara matunangan
ngajak Bli Putu Rendi, tiang kasambat dadi nak luh matré. Nak luh ané ulap arta
brana. Nak luh ané tusing nyak lakar idup melarat. Liu bajang trunané iri,
tiang lakar ngelah kurenan sugih. Nanging, tuturé ento kalahanga baan demen
tiangé ngajak Bli Putu Rendi. Tusing runguang tiang, raos-raos anaké di jalan.
Jani tiang ngrasaang sakitné. Diapin
dikapahé nyidang engkebang tiang, yén Beli Putu ngemaang tiang kenyem. Apabuin
yén Beli Putu nyambatang lakar tetep idup semati ngajak tiang. Sujatiné, sakité
kaliwat. Kudiang men. Pabaan anak makurenan, tusing ja makejang lakar nepuk
bagia. Batu panyantul pasti lakar liu ada.
“Dot ngelah mantu apang nyidang ngaénang
cucu, nanging mantu bekung teka mai. Nyén kal baang ngawaris kasugihané dini?”
munyin matuané pepes kadingehan, masasimbing di arep tiangé. Nyakit-nyakitin
ipun mesuang raos. Sanget sakit kenehé, yén raos matuané kadingehan buka kéto.
“Luh, da ento sangetanga. Beli né ngidih
pelih. Beli ané pelih.” Sasai tiang rumruma tekén Bli Putu Rendi, yén matuané
suba mesuang raos buka kéto.
“To nguda beli ané ngidih pelih? Beli
tusing pelih. Reramané ngomong kéto, masi tusing ja pelih ragané. Rerama nyén
ané lakar tusing ngantiang cucu, yén suba namping mantu. Mula nasib iraga
mapakurenan, nepuk buka kéné, Bli. Bli sing dadi melihang awak. Nak mula suba
madan pajalan. Acepé tuah majeng ring Hyang Kompiang. Sira uning, wénten
pamargi sane beciki rauh.”
Diastun sabilang wai raos pedih-pedih
dingehang tiang, tiang tusing ja lakar taén engsap ngayahin kurenan, ngayahin
matua. Diapin sasimbingané ngancan wai ngancan natunin keneh tiangé. Diastun
sasimbingané ngancan wai, ngancan ngalipuk kanti ka marginé agung. Diastun
kanti abanjar, adesa, mirib kanti aisinin gumi oraina di sisi, tiang tetep
tegteg. Tiang tusing ja lakar obah. Wireh mirib suba dadi paduman idup tiangé,
majatu karma ngajak Bli Putu Rendi, ané jani tusing nyidang ngentikang sentana.
Tatujon tiangé ngalahin sanggah, ngutang rerama, tuah sangkaning tresnané
ngajak Bli Putu Rendi. Diastun gedegé bisa tusing bakat katanggehang. Apabuin
sandinganga ngajak Luh Putri, laad tunangané Bli Putu Rendi dugasé nu truna.
“Mih, gantengné? Yén sing ipidan Putu
ngalahin ragané nguberin Mén Bekung, cucun méméné suba amun né kelihné.” Buka
kéto raos matuané, dugasé Luh Putri ngaliwat di malun umahé, nyangkol pianakné. Yén
suba buka kéto, tuah yén mata ané ngembeng ngrésbés ulung masaut. Bibih tiangé
caket, tusing nyidang masaut. Dadi nak luh sarasa tan paaji, yén suba
sandinganga ulian kajelékan awakné.
Ortané di sisi masi sayan wanén. Sayan
joh liwat galahé matanjung taluh, sayan ramé anaké ngadanin déwék tiangé. Mén
Bekung. Mén Bekung. Mén Bekung tusing ngelah panak. Tusing ja nak lingsir, utawi
matuan tiangé dogén ngadanin tiang Mén Bekung. Nak bajang, nak truna, kanti nak
cenik, jani makejang macapatan tur ngaukin tiang, Mén Bekung. Panyamané padidi
suba patuh, tusing bisa ngajinin keneh tiangé, dadi nak luh. Yén tusing mula
titah Widi, nyén lakar nyak dadi pakurenan tusing ngelah pianak?
“Kung, kal kija luas? Suud malu magaé.
Masih sing ngelah sentana. Nyén lakar baang kasugihané?” Bli Latra, timpal
dugasné masekolah di SMA nyapatin Bli Putu, kala lakar majalan luas makuli.
“Pelih pajalan adané. Belog ngaba awak.
Belingin malu, mara juang. Yén sing beling, kutang. Sing bekung ukananga Cai.”
Bli Parti nyambungin, mararaosan nak luh buka tuah dadi palalian pacadang
kuang. Ngalih asil ané ngaba untung dogén. Bli Putu Rendi tuah makenyem, lantas
megedi. Buka barang rongsokan, ajin tiangé dadi nak luh ningeh munyiné buka
kéto. Tusing ngajinin ajin nak luh. Rasané tusing ja manusa toliha. Aluh ulah
mamunyi, sarasa nyampahang barang tusing maaji.
Pipis maliah, umah mewah, ané gelahang,
mula saja tusing lakar ngaba bagia. Tusing ada ajiné, yén pianak tusing ngelah.
Kija-kija mula tusing kasugihané ané takonanga. Nanging akuda suba ngelah
pianak? Suba kelih apa kondén? Mula ento, tuah kasugihan ané sujati. Nanging,
tusing dadi masi bes nyampahang nak luh. Nak luh patuh ngelah rasa. Bilih-bilih
liunan nak luh ané ngelah rasa tekén nak muani.
“Tu, kénkén? Buinpidan lakar ngemaang
mémé cucu? Suba dot sajan mémé ngempu. Suba dot ada plalian anggon mémé baban
tua. Ka balian, ka dokter suba. Masi tondén ada asil. Yén suba mula Mén Bekung
tusing nyidang ngemaang mémé cucu, alihang suba ragané kurenan ané lakar
nyidang ngemaan cai sentana.” Uli selagan jelanané pireng tiang raosé buka
ento. Rasa kajekjek, rasa sakit di kenehé matumpuk. Dadi nak luh, tuah ngoyong
dipelihé.
“Apa Putu kenehang buin? Putu manyama
ajak padidi. Kanti suba kutus tiban, Putu ngantén ngajak Mén Bekung, kondén
masi nyidang ngemaang mémé bapa cucu. Apa lakar ngantiang mémé mati, mara
gaénang cucu?” Putu Rendi tusing masaut nang abuku. Miribang marasa tekén
déwékné mula saja pelih. Pelih tusing nyidang ngaénang reramané cucu.
Tiang malaib. Malaib mababaan yén mata.
Tuah yéh mata ané satia nimpalin, yén suba tutur Mén Bekung mangieng di
kopingé.
“Luh, da buin iluh ngeling. Né tuah
pelih, bliné. Bli ané sujatiné pelih, tusing ja iluh. Bli tusing ja lakar
ngutang iluh. Apabuin ngalihang iluh pengganti. Né bli ané pelih. Né penting
iraga tetep maatepan. Diapin sasai iluh ningeh raosné mémé buka kéto, bli
ngidih luh tetep satia tekén semayané iraga makurenan. Mirib né karma dugasé
ipidan. Lan alap bareng, luh.” Bli Putu teka ngusap usap bok tiangé. Yén suba
buka kéto, sakit atin tiangé dadi Mén Bekung, rasané sayan ilang. Degdeg.
Diastun ja mani puan pasti buin lakar teka raosné mémé matuané. Lénan tekén
tresna di wacana, tusing ada buin ané baanga tekén Bli Putu. Yéh anggon
ngubadin bedak awak tiangé dadi nak makurenan ané suba patut ngilangang
kasatan, tusing nyidang baanga ajak Bli Putu.
Dadi mantu tusing nyidang ngisinin keneh
matua, mula stata lakar dadi pelih pajalan. Kéné pelih. Kéto lakar pelih. Apa
jemak panekedné pelih. Suba pituduh tiangé. Yén tiang tusing ipidan ngalahin
Bli Kocongan, mirib sakitné tusing ja buka kéné. Nanging, tiang tusing dadi
nyelselin awak buin. Né penting, tresnan tiangé kalawan Bli Putu, tusing ja
lakar mapasahan. Diastun tuah tresna wacana ané rasaang tiang. Ané tepukin
tiang jani, tusing ja pelih tiangé. Né tuah pelih pianak matuan tiangé. Bli
Putu Rendi kurenan tiangé ané pelih.
Diastun ja raos matuan tiangé, stata
nyakitin keneh tiangé, sabilang semengan, tiang tusing engsap ngayahin matua
lan kurenan tiangé, gaénang tiang kopi. Kopi ané gaénang tiang tusing taén
kutanga baan matuan tiangé, yadiastun sisané enu abedik. Miribang ulian pait
manisné nyak adung rasanga.
Semengané ento, gulemé ngaliput jagat.
Kopi ané gaé tiang, saha buka tusing misi gula. Pait rasaang tiang.
“Mén Bekung, suba dasdasan mati mémé
ngantiang pabaané buka mai ngentasin umahé dini. Kayang jani, kondén masi
nyidang ngemaan mémé ajak bapa matuané cucu. Miribang buka ngebekin umah,
nelahang dadaaran nyai ngoyongin Putu dini. Tiang nak cucu ané alih. Tusing ja
mantu ané bekung buka nyai. Ka dokter suba, ka balian suba. Nanging, tetep nyai
sing nyidang ngentikang sentana. Mula saja, nyai suba bekung. Anggon apa dini
ngingsanang bangké. Jani pilih, megedi uli dini, apa nyak lakar alihanga madu?
Dugasé uli bajang nyai suba nawang, tiang dini tusing taén setuju lakar
nganggonang nyai mantu. Nanging, mémé ajak bapa kakalahang baan raos manis
ulian tresnan nyai, kalawan pianak méméné, koné.” Kéto raos mémé matuané
nyakitin keneh, tiangé. Mirib suba gantiné tepuk kasujatiané. Tiang lakar
nglémpasin semaya tiangé ngajak Bli Putu Rendi. Suba bek rasa yéh ané sabilang
wai maketél di gelasé. Suba pantes maléléh. Tiang adanan suba magedi ngalih
reramané jumah. Suba tusing kuat ajin déwéké anggona pajekjekan sawai. Diastun
limané lakar kagisi baan Bli Putu Rendi. Diastun tusing ja lakar baanga magedi,
ajak Bli Putu Rendi. Mirib suba gantiné tiang ngalih ubad bedak, anggon
ngubadin bedaké ané suba kutus tiban tusing kaubadin.
Nanging setondén tiang magedi. Ada
kertas alembar ané lakar tiang pagisinin liman matuan tiangé. Kertas ané suba
kutus tiban engkebang tiang, melanin pianak matuan tiangé. Kertas ané sebenehné
ngaénang padalem nolih sebengne Bli Putu, ané taén tresnain tiang. Kertasé
totonan lakar segsegin tiang matuané. Lakar orain tiang naar raos ané ada di
kertasé totonan. Lakar orain tiang ngelekang raose ane pidan taén pesuanga,
baan matuan tiangé. Lakar orain tiang, buin nyelepang ka kolongané. Disubané
teked di kolongané, raosé ento lakar orain tiang nyekuk baong matuané.
Disubané terimana. Kertasé totonan ngraos “Pasien I Putu Rendi menderita impotensi.”
No comments