Tosning Dadap Tosning Presi


Potrekan IGA Darma Putra

Wénten katuturan satua Jero Dukuh ring Kedampal, madué rabi kakalih. Sané kelihan madué oka akutus, sané alitan, taler akutus madué. Déning kabina-bina mangkin embasé sané kelihan dados kawastanin I Tosning Dadap, sané alitan I Tosning Presi. Kasuén-suén kelih punika makasami, kanggén ilén-ilén sesolahan antuk ajin danéné, Jero Dukuh Kadampal. Déning sapunika dados lintangan ring Betara ring gunung madué ilén-ilén, dados Ida Betara wenang pakayunané, tur wenang mangkin pangarsan Ida Betara Mahadéwa ring gunung, ngarsaang okané punika sané mawasta I Tosning Dadap Tosning Presi.
Pisereng pikayunané ngarsaang, nénten katuran sampun kaping kalihin ngarsaang nénten taler katuran, raris ring ping tigané Ida Betara Ngandika, wénten atur Jero Dukuh Kadampal, mabales nglungsur ilén-ilén druéné ring Gunung Agung, punika mangkin kumalageni. Daging aturé, “Yén wantah Betara ngarsaang panak titiangé puniki, makanembelas ilén-ilén Paduka Betara pamitang titiang kumalageni punika. Yén tan wantah Paduka Betara ngicén titiang punika, titiang nénten ngaturang ilén-ilén titiangé.”
Betara raris muus, “Yén tuah kéto, jalan anggon toh, né ada raos pingit, yén tuah bakat ben I Dukuh nebag, juang ento kumalageniné. Kalih asahin gunung palinggihan manirané. Yén tusing bakat ban I Dukuh nebag, panak Dukuhé makanembelas nira nyuang. Ento Tosning Dadap Tosning Presi, kalih gunung Dukuhé punggelin nira malih apangked.”
Sumaur raris I Dukuh, “inggih yén asapunika, mangda sami ngamedalang, titiang wénten taler baos diatmika asiki. Yén keni antuk Betara ngwastanin, aturang titiang pianak titiang punika sami, titiang kaon, ambil pianak titiangé! Yén ten keni antuk Betara ngwastanin, Betara kaon, titiang ambil kumalageni druén Betara, malih titiang ngarsaang linggih Betara.”
Raris ngandika Betara, “nah yan tuah kéto, da buin ngalih dina lénan, jalan jani ba!”
Raris derika Betara malih ngandika, “nah yén maluan mesuang raos, nah yén I Dukuh, nira nyen.”
“Inggih yan wantah asapunika, titiang rihin,” asapunika Jero Dukuh ngamedalang.
“Inggih punapi sané mawasta, béngkot ping kalih, bunter pisan.” Dados kamenetan Ida Betara Mahadéwa, sué Ida nénten medal pangandika.
Gelisin carita, réh méweh Ida Betara Mahadéwa, dané ngrereh bantu watek Gandarwa, pacang ngwastanin daging raos Dukuh punika. Drika raris rauh Ida Begawan Wrespati, ngaturang keterangan daging baos punika.
“Inggih titiang nguningang ring linggih Betara, punika sané mawasta béngkot ping kalih, bunter apisan, sasih punika. Ritatkala tanggal béngkot apisan, ri tatkala pangelong béngkot malih apisan, dados ping kalih sampun béngkoté, bunter apisan ri tatkala purnama.”
Déning asapunika, lédang pikayunan Ida Betara ring Gunung Agung, santukan wangdé kakaonang antuk I Dukuh. Raris Betara mangkin ngwastanin, “Nah né kéné cimpedan I Dukuhé totonan isin raos I Dukuh totonan, bulan adané ento. Tanggal béngkot cepok, pangelong béngkot acepok, dadi pindo béngkoté, bunteré acepok, di purnamané.” Sampun asapunika, raris ngluku I Dukuh Kedampal, santukan sampun kaon.
“Inggih yan wantah asapunika, déning kaon sampun titiang, kéngin mangkin Betara wantah ngamedalang. Yén tan keni antuk titiang ngwastanin, kaon titiang, derika jagi titiang ngaturang ring singgih Betara, samaliha Panak titiang taler aturang titiang, gunung punika mangda Betara munggelin, sakémaon wénten subayan titiang yén kadurusang kaon, puniki pianak titiangé sané mewasta I Tosning Dadap Tosning Presi, mangda Betara mecikang, déning pateh antuk titiang nresnain.”
Dados ngandika Ida Betara, “nah yéning iba Dukuh, déning ada sasudan kai bakal nganggon prancangan pianak Dukuhé, lakar anggon nora ilén-ilén ri tatkala pakodasa pangodalan.”
Gelisin carita, raris ngamedalang Ida cecimpedan, “nah apa madan i dakah mabuah i dikih, i dikih mabuah i dakah?” Dados nénten keni antuk Jero Dukuh.
“Inggih yan asapunika Betara, nénten keni antuk titiang, mangkin Betara sampun ngwastanin punika, yén kawasta antuk, inggih ambil sampun pianak titiangé.”
Ngandika Ida Betara, “nah lamun kéto, kalah I Dukuh, kai jani ngadanin. I Dakah totonan madan gedé, I dikih madan cerik, dadi i gedé mabuah cerik, madan bingin, i dikih mabuah i dakah ento i cerik mabuah i gedé ento tabu adana.”
Drika raris kaon sampun I Dukuh mawinan kapunggel raris Gunung Kadampal punika. mawinan banget soran ring Gunung Agungé. Tur I Tosning Dadap ring I Tosning Presi kambil antuk Ida Betara. Tosning Dadap, Tosning Presi jantos mangkin dados ilén-ilén Ida Betara.


NB: Satua Bali puniki kaambil saking cakepan Kembang Rampe Kasusastraan Bali Purwa, Buku I sané kapupulang antuk I Gusti Ngurah Bagus miwah I Ketut Ginarsa kaca 126.

No comments