Élah-Aluh

Olih: I Gusti Madé Sutjaja

Potrekan I Putu Supartika

Élah-Aluh
Ngudiang dadi yaning manabdab apanan ja, jag dadi buka kagaé rimbit wiadin ribet? Kéto pada pakrimik kramané mapan jag buka ada daya ngalih-alihin apanga ambah ribeté dadi kalaksanayang wiadin kajalanang. Tusing ké ené buka sesimbingan ané dadi saihang di basa Baliné buka kakéné: Yaning dadi rimbitang ngudiang dadi élahang dabdabé? Badah, jag usak ba kadadianné yan nerus madabdaban buka kéné. Kéto buin sambungan pakrimiké.
Biasanné, yan suba rimbit kadadian dabdabé, sesambatan buka kakéné lakar suba lumrah pesunné: 'Sabarang lonto, eda bangras ulian kakéné dabdabé. Yan tusing sabar, apanan tusing lakaran bakat; tusing ada pikolih; ané lakaran bakat tuah keneh panes'. Makejang bisa nampi, yaning ento ada di jagat tur abah kadiniané. Anak buka kakéto mula pajalan dabdabé ané biasa kalaksanayang. Makejang pada bisa nrima tur lega yan suba buka kéné. Apa panadianné yan dabdabé nglimbak ajak wang duranegara ané ngaé dabdab wiadin pagaé di jagat dininé?
Sabaré anak tuah saja kabuatang apanga bisa ngandet brangtiné. Nanging, yan dabdabé karasayang buka ngalih-alihin buka sesambatané ané nyengguhang buka 'yan dadi gaé ribet, ngudiang dadi jalanang élahé'. Malah tiang ngorahin timpal tiangé ané uli duranegara ané ngelah pagaénan dini apanga ia midepang tur masolah sabar yaning ngelah pidabdab dini. Eda anggona dabdab ané biasa kalaksanayang di guminné. Ia saja ngidepang piteket tiangé apanga ia bisa ngandet keneh yaning tuah maplawanan apa-apanan ajak apanan doén ané arepanga.
Dugas i puan ia teka sada masebeng grimutan. “Ada apa Tut?” buka kakéto sambat sara tiang ia mapan ia ngelah adan buka kéto dini yadin ia anak uli panegara Denmark.
Masaut ia buka kéné. “Jag makelo sajan ilehan dabdab ané patutné suba pragat kanti jani tusing karuan. Pasauté jag buka luas ka Kintamani tur Pupuan lonto. Janjinné lakar pragat buin mani, mara alih tiang orahanga pragat buin puan. Buin puanné alih, lantas orahanga lakar pragat buin telun. Ngudiang dadi buka kakéné anaké dini nabdab gaé, Bli?”
Ulian tiang marasa kimud dadi wang Bali ningeh sasambatan buka kétoné, lantas jag macepol munyin tiangé buka kéné. “Sabarang gén, Tut, antosang lonto. Eda buin kema, antosang jumah; nyanan pedas ia lakar mragatang gaéné tur ngaba suraté. Sabar, nah.”
“Yan tiang, anak suba sabar pesan, Bli Madé! Nanging tiang anak mapaiketan ajak bos ané dadi sponsor di gumin tiangé. Tiang suba ngorahang dabdabé buka kéné. Nanging, panampéné anak lén pesan. Tusing bani tiang lakara nyengguhang apanga bos tiangé sabar. Panampéné lakara lén pesan. Tiang lakara orahanga ngawi-awi; tiang lakara orahanga mayus mapan tiang nongos dini di Bali. Jagat Baliné anak masih tawanga ditu dadi tongos maplesiran. Dadinné tiang bakalan kasengguh mayus tur maplesiran lonto. Mragatang pagaé amulto doén tusing macukuan. Panampén buka entoné ané jerihin tiang, Bli.”

Mara lantas tiang maminehin munyin tiangé indik kruna ‘sabar’ ané maceplos dugasé tiang ngenduhang keneh panes I Ketut Denmark-é totonan. Saja yan saihang kruna ‘sabar’ di basa Inggrisné anak lakara bakat kruna patient wiadin patience. Alihan buka kakénéné anak ada di cakepan ané madan kamus. Nanging, panampén ané buka baduuré anak sanget mapaiketan ajak apa ané kaadanin tradisi wiadin budaya. Apanan lonto dabdabé ané patut kapaiketang ajak sabar ané mateges, paling bedik, papinehan ‘darma’ wiadin ‘polos’; apanan lonto ané mapaiketan ajak, paling bedik, papinehan ‘mayus’ wiadin ‘lengit’. Ulian ento lantas, liu kramané dini nyambatang wang duranegarané anak gresiuh wiadin tusing sabar yan madabdaban. Buka kéto masih wang durané nyambatang kramané dini, ulian biasa nyambatang sabar krana paminehé buka kéto, madabdaban sada baged wiadin bedu. Ané pinih tusing bisa katrima baan wang dininé yan ia kasengguh ‘mapidabdab ngribetang ané élah apanga dadi ribet, ané aluh kadabdab dadi ribet wiadin rimbit. Sliwah pamineh wiadin panampén buka kénéné anak mula lumrah yan tusing kadasarin baan pangresep tradisi soang-soangé. Tuah amulto lonto patut dabdab apanga aluhé dadi makardi pidabdab élah, wiadin tungkalikanné: élahé makardi pidabdab aluh. Di pamekas, tusing lakara ada sliwah panampén.



No comments