Toya Sané Maboya

 Olih: Tudékamatra
Saking riin, toya sampun dados pamacek kauripan i manusa. Désa-désa kuno kawangun nampek saking genah toya. Asapunika taler, pura-pura kawéntenang nampek genah toya, santukan punika kawastanin patirtan. Tukad, danu, lan segara pinaka genah sané kasengguh suci olih karma Baliné riin. Mangkin, kawéntenan tukad miwah danuné ring Bali sané nyumingkin nelasang toyannyané, patut dadosang uratian iraga sareng sami. Samian sampun uning, toya pinaka angkihan kauripan. Toya sané ngranayang wénten kauripan. Tan patoya sampun janten tan wénten kauripan ring jagaté. Turmaning samian sauninga, jagat puniki pitung dasa persénnyané marupa toya, ring bhuwana agung lan bhuwana alit pateh kawéntenan ipun.
Sané mangkin kawéntenan toya ring pertiwi ngancan luntur kabecikannyané. Tukad-tukad tan kantun ning sakadi dumun. Telabah-telabah sampun kotor. Danu-danu taler asapunika. Kelebutan manyangsan méweh ngrereh. Pancoran asapunika taler. Ri kala nuju masan sabeh, blabar tinemu ring dija-dija. Kawéntenan sané asapuniki sampun sapatutnyané anggén pametuéling pikayunan. Ngiring kayunin sareng-sareng! Kawéntenan toya sané maboya sakadi mangkin sujatinnyané tan sida kalémpasin saking laksanan i manusa sané manyangsan maboya taler. Pamargin ring bhuwana agung, jagaté, sané tan malih adung taler mawit saking tan adungnyané tingkah parisolah bhuwana alité, jatma manusané.
Toya sané maboya amangkinan sujatinnyané sangkaning parisolah péndah i manusa sané tan malih nyinggihang linggih sang toya. Ring kauripan, i manusa madué rna ring sang toya pinaka sarining urip ipuné, nanging sajeroning parilaksana sarahina ipuné sakadi tan lingu ring kawéntenan toya. Tan lingu ring toya, tan lingu ring urip. Tan uning ngupapira toya pateh kémanten tan uning ngupapira kauripan. Tan uning nglestariang toya, tan uning nglestariang kauripan. Puniki sampun dados hukum jagat utawi rta.
Puniki sané méweh antuk ngamanahin. Ewuh sujati ewuh ri kalaning iraga meled mikayunin malih. Saking dija tuturé sida kawitin? Minab saking dija-dija kémanten sané temuang pateh, usak sané katonang sampun madoh pisan. Unteng pamarginé nénten malih sida baosang ngajinin kauripan. Sarahina parisolahé maboya metuang asil sané maboya taler. Ngutang sakancan ala, leluu, miwah sané lianan ring tukad, danu, telabah, taler ring segara, samian jagi mapuara kaon ungkurnyane. Pamargi maboya lianan sané prasida nguredang kawéntenan toyan pertiwiné minakadi ambabat wana, ngundulang gunung, miwah pawangunan beton-beton sané manyangsan nyeksekin genah-genah uripnyané sang toya punika.
Nyungsang malih pamarginé yéning malih tuturang. Manusané nikang magama, sakadi ring Bali kocap magama Hindu. Dumun agama leluhur Baliné kawastanin Agama Tirtha, tan tios wantah agama toya sané suci. Puniki taler maartos, agaman wong Baliné nyuciang toya, nyinggihang linggih toya ring jagat. Napi malih yéning rerehang ring ajahan Tri Murti. Api, toya, lan angin, tetiga puniki pinaka wentuk sakala Brahma, Wisnu, lan Iswara. Api pinaka Sanghyang Brahma, sané ngaryanin jagat. Toya pinaka Sanghyang Wisnu, sané miara jagat puniki, miwah angin pinaka Sanghyang Iswara sané ngwaliang utawi nglebur kawéntenan jagaté.
Sampun sauninga toya pinaka paragayan Sanghyang Wisnu sané miara kauripan puniki, dados i manusa sané nikaang magama lempas ring pamargi nyinggihang kawéntenan toya punika? Méweh ri kalaning iraga meled nyawisin. Puniki wantah pitakén sané patut kaunggahang ring soang angga. Soang-soang sapatutnyané nuekang pitakén ka hredayanipuné. Sami madué ati lan jantung, nanging tan samian uning madué hredaya. Sampunang malih maboya ring laksana. Tan ngajinin kawéntenan sang toya jagi metuang toya sané maboya. Ri sampuné sang toya maboya, urip lan kauripan punika pastika jagi matemu sareng baya. Élingang!



No comments