Mati ané Ngelangenin
Oleh: Aksan Taqwin Embe
Gagambaran Manik Sudra |
Sabilang
ia nyambat adan méméné, yéh peningalané setata membah di pipiné kanti ka
jagutné. Lantas ngetél deres kadi ketélan ujan. Tangkahné runtag tusing karuan.
Ngenah limané nyepit roko ané suba bawak lan lakar telah. Dikénkéné ia nyedot
rokoné totonan lan andusné kebrusanga menék. Potokan rokoné lantas plalina
sambilanga ngebrusang andusné uli bibihné. Rokoné suba telah, nanging kenehné
enu uyang.
Uli
joh ia nepuk jalané ramé pesan suud kena yéh ujan. Umahné ané ada di sisin
jembatané di Jakarta Utara mebo bengu ulian luu, botol bekas, lan bir.
Peningalané sayu. Bibihné caket lan ia maupaya apang déwékné tenang. Kopi di
duur méjané ané ada di ambén umahné suba émbon. Bekisé tepukina mabarisan. Pesu
adéng-adéng uli bolong raab umahné nuju ka jaja godohé ané suba émbon.
Ia
ngetogang godohé totonan lan pindahanga ka piringé lénan. Bekisé totonan
temaha. Pisuha baan munyi ané kasar. Ia gedeg pesan tekén bekisé totonan.
Kadirasa ia kanti buung naar godohé ulian garang bekis. Eda ja dedaran, kayang
yéh garang bekis. Taén ia meli kapur ajaib di warung lan méjané totonan ilehina
baan garis uli kapur, nanging tetep masi tusing nyidaang.
Bekisé
totonan lebih duweg ketimbang déwékné. Bekisé totonan macelep di selag-selagan
méjané ané tusing kena kapur. Taén ia makeneh meli ubad cair anggon ngematiang
bekisé totonan, nanging nu makeneh-keneh. Lakar daar dogén suba kéweh, apabuin
meli ubad cair ané suba pasti tusing lakar maguna.
Liu
anaké ngorahang, yéning ragané ngamatiang bekis aukud, pasti timpalné lakar
teka ajaka liu. Ragané pasti kalah ngajak bekisé totonan. Luungan yén dot naar
dedaran ané misi bekis, kétogang dogén, da kanti gara-gara bekis sing payu
madaar.
“Kaukin
dogén iang Tini. Adan iangé désa pesan mbok,” kéto ia mamunyi.
Kudang
prabéa kadén pesuanga tekén reramané anggona nampah kambing rikala ngemaang ia
adan. Nanging ia tusing demen ngajak adané totonan. Bapané demen. Dija-dija ia
nyatuaang pianakné ané madan Wartini suba lekad selamet lan ngelah pipi ané nyaling.
Tini
sedek melali ka umahné Ningsih; sandingané ané melah ngajak ia. Ia ajaka dua
pepes meduman rikala maan rejeki lebihan. Lekad di kota ané patuh, yadiastun
malénan kampung. Tini lekad di Brondong, lan Ningsih lekad di Kampung Laren ané
masuk Kabupatén Lamongan. Terpaksa ia bareng-bareng merantau menain nasib di
Jakarta.
“Kurenan
nyainé kija Tin?”
Ningsih
ningalin peningalané Tini ané enu makembengan yéh peningalan. Pipiné ngenah
cara yéhé ané kena matan ai. Tini enu mendep sambil ngamelahang angkihan.
“Sing
perlu nyai nyeselin déwék buka kéto, Tin. Ené tuah nasib idup di Jakarta.”
Rikala
reramané ngalain, makejang warisané bagina rata tekén petang nyamané. Kadirasa
ané jani Tini tusing ngelah tongos. Makejang nyamané pada mentingang déwék.
Akhirné ia ngajak kurenané menain nasib cara sandingané ka kota ané kaanggep
tongos ngalih bagia.
Tini
ngayal, buin pidan mulih uli di Jakarta, ia lakar ngelah magenepan cara
timpalné, sandingané, utawi anaké di kampung sandingané ané nyidaang suksés di
kota. Ia lakar mulih ngajak kulawargané. Ia lakar ngortaang tekén anak lénan
yéning mulih menék kapal terbang, keréta api, lan mirib ngaba mobil méwah. Ento
tuah isin ayalané, yéning suksés ngadap pecel lélé lan soto lamongan di kota.
“Cara
biasa Mbok. Ia di pelabuhan. Nulungin nuunang barang uli di kapalé,” kéto Tini
mamunyi.
“Sepantesné
nyai bagia Tin. Tusing cara iang ngajak kurenané ané nuduk luu,” Ningsih
nimpalin.
Tini
mendep. Suba ping telu nepukin lebaran, ondén masi nyidaang mulih. Nanging, I
Ningsih ané gagaéné nuduk botol, plastik, lan dus bekas dogén pepes mulih ka
kampungné.
***
“Bli,
iang dot mulih,” kéto Tini nyumunin.
I
Karmin manggutan. Satondéné majalan ka pelabuhan ia mabesen apang melah-melah
ngoyong di jumahné.
Satondéné,
ia ajaka dadua masi maan masomahan. Uli selidan kanti tengah lemeng. Tengah
lemeng tuah disné Karmin majalan ka pelabuhan. Negakin honda astréa selem tahun
90an. Karmin bisa kanti aminggu sing mulih-mulih krana ngantiang kapal ané
melabuh.
“Sabar
malu. Bli percaya, disubané kapalé ené teka, iraga pasti nyidaang mulih. Bli
masi suba majanji lakar meliang emas 24 karat,” kéto Karmin mamunyi tekén
kurenané.
“Minimal
10 gram suba cukup, lan nyai lakar ngenah jegég yén nganggon ranté,” Karmin
ngimbuhin.
Kenehné
I Tini mabunga-bunga. Ngenah paningalané galang nyalang, lan uli bibihné ada
kenyem. Janjin kurenané tuah bagia di déwékné. Kenehné Tini prajani tenang lan
lega. Ia suba sing sabar lakar matemu ngajak nyamané lan nyekar ka taneman mémé bapané. Tini lan Karmin enu tetep masomahan.
***
Pelabuhan
Tanjung Prioké kacélcél baan ujan. Suba duang peteng Karmin tusing mulih. Ia
ngantiang sinalih tunggil kapal; bos ané biasa tulungina uli Tiongkok.
Semengané
totonan, ujané enu balés, ngaénang jalan di pintu gerbang pelabuhané ané bolong
kembengin yéh. Rokoné enu masisa akatih, lan ia masi mulih harus ngaba pipis.
Ia ngayal, rikala mulih lakar meli nasi padang duang bungkus misi jukut don ubi
lan bé matunu dadamenan kurenané.
Kapalé
ento teka adéng-adéng lan mengkeb-mengkeb. Ngénggalang Karmin ngematiang
rokoné. Ia suba hapal tekén jeneng kapalé totonan. Kapalé ento suba ngenah uli
joh. Nyansan paak, nyansan ngenah jelas. Saka bedik kapalé totonan melabuh,
ngalih tongos ané aman. Ia lantas ngedeng papan ané sambeh di dermagané.
Adéng-adéng ia masang papané totonan di sisin dermagané lan andanganga ka
gladak kapalé anggona jembatan.
Ia
matemu ngajak Lie—anak muani ane kaukina bos besar. Adéng-adéng ia ngentasin
papané totonan lakar menék ka kapalé. Krana suud ujan, papané totonan belus lan
blig.
“Né
ada barang. Adéng-adéng, da kanti ulung,” kéto Lie ngorahin.
Karmin
lan buruhé ané lénan ngaba barangé totonan. Ia ondén bani matakon tekén Lie apa
ané abana dinané jani. Yén satondéné, Lie ngaba arak, winé, bir, lan ganja ané
abana ka bar-bar di Jakarta Utara kanti ka kota lénan.
Kotak
lantang—peti lantang ané misi bolong, abana tekén Karmin lan buruhné Lie; kotak
kaping sia. Suba uli tuni ia dot nawang apa isin petiné totonan. Lantas petiné
celepanga ka kotak kargoné ané suba ngantiang uli tuni. Karmin maniang déwék
matakon. Ia nepukin timpal baruné—buruhné Lie lung ajak matimpal.
“Apa
isin petiné ené?” ia matakon.
Untungné
makejang buruhné Lie jelema Indonésia. Aluh dadiné ia ngorta. Nanging buruhé
totonan tuah makenyem. Tusing masaut.
“Apaké
wine utawi bir? Biasané petiné sing terlalu lantang. Yén aba masi tusing
terlalu baat,” ia nyekenang.
“Da
keras-keras makeneh. Tugas bliné kan menékang ka kotak kargoné. Da liunan
munyi,” Parlan nyautin.
Gulem
enu ngelayut di langit Jakartané. Ujané suba nget. Karmin makeneh yén dimulihné
lakar ngaba pipis lan nasi padang lakar baanga kurenané ané suba ngantiang. Uli
muané, ngenah yén Karmin inguh. Krana gagaéné ené suba lakar suud.
“Antiang
bli Luh. Bli lakar mulih. Iraga lakar nambunang pipis anggon mulih,” kéto ia makeneh.
Karmin
lan Parlan lantas ngaba kotaké totonan. Ternyata ia pada-pada uli Lamongan.
Tuturé dadi nyambung ulian ento. Dikénkéné Karmin makeneh ngintip isin kotaké
totonan, nanging ia takut. Apabuin yén intip uli sisi tusing lakar ngenah.
Krana ané ngenah tuah peteng.
“Eda
pesan matakon apa ané abana tekén Bos Lie. Kecuali ia ané ngorahang apa isiné.
Apalagi yén matakon apa isin kotaké ené. Iang masi tusing nawang. Ané tawang
iang, kotaké ené suba ada anak menékang ka kapalé di dermaga Tiongkok,” Parlan
nuturin.
Ené tuah kotak
ané kaping dasa. Adéng-adéng ia ngejang kotaké totonan di samping kotaké lénan.
Karmin ngésérang adéng-adéng. Cara ané orahina tekén Lie, yéning kotaké totonan
sing dadi tumpuk lan harus ririgang. Karmin makeneh nguda kotaké ené tusing
cara biasané. Carané rikala ngejang dogén suba malénan. Ia mangkihan. Angkihané
ngangseg, sakéwala Parlan suba pesu uli ruang kotak kargoné totonan.
Karmin
buin ngésérang lan ngamélahang tongos kotaké totonan adéng-adéng. Lantas ia
ningeh munyin anak luh sengi-sengi. Ia langsung inget tekén kurenané ané suba
kalahina dua wai. Ia inget kénkén dugas kurenané naanang rasa sakit lan
matetagihan. Ia masi inget tekén kurenané ané nagih pulang kampung lan nengokin
taneman reramané.
Ia
maupaya apang munyin anaké luh totonan tusing kadingehan. Ménggal-énggalan ia
ngamelahang tongos kotaké totonan. Rikala ngésérang kotak ané bolong, tan mua
ia marasa ngabag liman anak luh. Limané totonan tepukina uli bolongé totonan
lan kadingehan masi munyin anak luh ané sengi-sengi. Munyiné totonan nyansan
keras lan ngeliunang.
Ulian
takut, Karmin langsung malaib lan ngunebang pintu kargoné. Uli diwangan, ia
masi enu ningeh munyin anaké luh totonan. Disubané nerima upah uli Lie,
ngénggalang ia magedi. Kadirasa, dugasé ia meli nasi padang munyiné totonan enu
neket di kupingné lan inget tekén liman anaké luh totonan.
***
“Bli,
payu mulih?” Tini matakon.
Karmin
tusing masaut lan iteh makinyukan. Tini buin nyumunin matakon.
“Nah
Luh. Nanging pipis tambunan iraga ondén ja genep. Antos malu, bin ping pindo
bli magaé, pasti iraga nyidaang mulih,” Karmin nyautin disubané matakon ping
pindo.
Tini
ngorahang yéning déwékné suba dot pesan mulih. Ia suba sing sabar matemu ngajak
nyamané. Kéto masih, ia suba dot ka taneman reramané. Ia sengi-sengi sambil
ngisiang limané Karmin. Lingné nyansan kadingehan. Cepok, pindo, ping telu.
Paningalané Karmin nelik. Bayuné runtag. Angkinahé ngaés-ngaés. Ia nyelémpoh
lantas kejet-kejet. Semuté nyansan maakang. Nyansan paak lan ngaliunang.
Gija’,
8 Novémber 2017
No comments