Kancrik Barak Pamegat

Olih: Déwa Ayu Carma Citrawati

Gagambaran Olih Supartika

Semengan sawatara jam pitu, siapé ramé pesan saling sautin. Kedis makeber ngaba orta ané sanget lakar ngaé guminé magejeran. Biyur krama désa Mérta Sariné. Makejang krama désané pakrimik apang saling gandongin di kubuné Pan Ranuh, makejang mabalapan nagih nepukin, makejang nagih nawang orta anaké di jalanné. Ada ané mapangenan ada masi ané kisi-kisi nyambatang karma phala. Uli joh Pan Ranuh majalan ménggal-énggalan, mlaib ngentasin telabah ané suba puek nyehné ulian ujan gedé. Neked di arep kubuné, Pan Ranuh negak mapangsegan, bas kaliwat makesyab Pan Ranuh napetang kancrik baraké ento suba dadi pamégat.
“Dé..Dé…ngudiang ménggal-énggalan Gedé majalan. Madaar malu.” Nyagjag Mén Ranuh maekin pianakné ané suba lakar ngidupang montor.
“Tiang suba madaar mé, lakar ngaé tugas di kost ajak timpal-timpalé. Liu pesan ada tugas, né suba télpuna ajak timpal di kost.”
“Dé…dadi mémé matakon? Da pesan gedé gedeg mémé nakonang indik kéné.”
“Matakon napi mé?”
“Saja gedé suba ngelah tunangan buin? Empeng kuping méméné ningehang munyin pisagané nyelék-nyelékang Gedé. Mémé tusing ja percaya, kéwala dugas a minggu Pan Darta dauh umahé ngaba foto Gedéné sedéng  majalan magandéngan tangan ajak anak luh. Nyén anaké Luh ento Dé? mémé su….”
“Mé.. da guguna Pan Darta. Kadén mémé suba nawang sasukat tiang nyidaang kuliah, Pan Darta malénan, apa buin tiang matunangan ajak Luh Sari nyangetang Pan Darta gedeg krana I Darta dot ngelahang Luh Sari. Yén unduk foto, to nak dadi édit mé, jaman jani suba canggih. Da sangetanga munyin pisagané, ané penting mémé percaya ajak tiang. Tiang ka Badung malu.” Tusing ja ngantosang méméné masaut Gedé Ranuh ngidupang montor lantas magedi.
Makelo bengong Mén Ranuh ngenehang pianakné, tusing ja nombaang anak matunangan, sakéwala apang seken memesik kenehné. Makejang anaké di désa suba nawang, Gedé Ranuh  matunangan ajak Luh Sari ulian raket pesan pasawitran Pan Ranuh ajak bapanné Luh Sari, Pan Guna. Apabuin Luh Sari mula anak Luh jegég, makejang anaké ngedotang nganggon mantu.
***
Gedé ranuh majalan ménggal-énggalan ka tegal bapanné. Pajalané ngangsur krana malaib uli telagané tongosné majanji apang tusing ada anak ané nepukin. Kenehné suba uyang paling. Matan ainé suba séndéh kauh, ulap paningalané Gedé Ranuh kena sunaran ai ané ngentak ngorahin Gedé Ranuh apang mawali mulih. Neked di tegalé, majalan ia ka kubuné. Pesuanga lantas kancrik mawarna barak ané baanga ajak bapanné, apang ngemaang gagélané dugas maturan ka Pura Serangan. Makelo tlektekanga kancriké ento, ngetél yéh paningalané ngingetang semayané ané lakar pegat. Paliatné suba joh pesan inget tekén pajalan tresnané ané sanget ngaé kenehné runtag.
“Ingetang né Dé, baang gegélan Gedéne. Kancriké ené ipidan baang bapa gegélan bapané ané paling sayangang bapa. Mémén gedéné suba ento! Lakar suud demen tekén anak luh bapa mula tusing bisa. Kéwala tuah mémén Gedéné ané sanget sayangang bapa. Seken Dé!” Gedé Ranuh inget tekén raos bapanné dugasé ngarit di pamuun sétrané. Kancrik baraké ento tekek pesan kagisiang. Gedé Ranuh ngrasayang suba tusing pantes ngraksa kancriké ené. Makeneh-keneh ia buin, Yén saja buka pabesené i bapa, nyén baang kacriké ené?
“Bli..dadi tiang matakon?” Luh Sari, gegélané Gedé Ranuh ngraos saha ngembeng-ngembeh yéh paningalané.
“Matakon apa Luh? Adi sebet pesan tepuk bli uli tuni, anak kénkén? Suba ajak bli dini negak nu masi Luh masebeng sedih kéné, anak kénkén?”Gedé Ranuh ngelut bangkiang tunangané ané langsing lanjar acekel gonda layu.
“Kéné bli… Tiang… sakéwala da nyen bli gedeg tiang matakon kéné?” Paling kipekanné Luh Sari rikala ngraos.
“Bli... saja bli suba ngelah gegélan di Badung? Ampura bli, tiang tuah matakon dogén krana suba limang dina munyin anaké bakat anggon kenehan.”
“Nyén ngorahang bli ngelah tunangan Luh? Da pesan orta ané kéto guguna. Bli tusing ada ngelah mitra di Badung. Bli tresna tuah tekéning Luh dogén. Yén ada anaké ané ngraos buka kéto, ento krana iri tekén i raga, nyidaang matunangan raket buka kéné. Da sebet Luh, Da ngeling. Bli bareng sebet nepukin Luh buka kéné.” Urut-uruta bokné Luh Sari saha gisina liman gegélané ané ngeling ngepes.
“Lega suba keneh tiangé maan ngorta ajak bli indik unduké ené. Tiang mula tusing percaya tekén raos pisagané bli, sakéwala mémén bapan tiangé sanget ngorahin tiang nakonang apang tatas tiang nawang keneh bliné tekén tiang. Yadiastun i raga matunangan ulian jangkepang rerama, kéwala di keneh tiangé tuah ada bli, mabatun buluan tresnan tiangé bli.”
“ Luh..percaya ajak bli, bli tusing ada ngelah keneh lakar mamitra. Jani tusing ada tongos ngejang legan bliné matunangan ngajak Luh. Liu anaké ané tusing demen nepukin i raga majangkepan Luh. Suud ngeling, ajaka malali.” Majujuk Gedé Ranuh saha ngisiang liman gegélané ané enu nyebeng.
“Ndén malu bli, buin a minggu da pesan bli engsap mulih. Tiang otonan buin a minggu, ada kejutan masi uli tiang baang bli. Antosang tiang buin a minggu dini nggih bli.” Sebengné Luh Sari maganti aji kenyem manying, lega pesan Gedé Ranuh nepukin gegélané suba tusing sebet buin.
Sasukat Gedé Ranuh masuk di Badung, kapah pesan ia mulih nelokin mémé bapanné. Ento ané sanget ngranayang Luh Sari uyang ngantosang. Apa buin liu anaké nepukin Gedé Ranuh ngandéng anak luh jegég di Badung.  Tusing ja truna-trunané ané magaé di Badung dogén ngorahin Luh Sari, reramané ané magaé dadi guidé masi maan nepukin Gedé Ranuh ngandéng anak luh, ané luh ngelut Gedé Ranuh sada mesra. Luh Sari tusing ja ngelah keneh sangsaya tekén tunangané sakéwala mémé bapanné ané sanget gedeg ningehang orta di rurungé ané maéndahan ngraosang Gedé Ranuh ané suba ngelah gegélan di Badung.
“Mang... Komang…” makelo Gedé Ranuh gedor-gedor di arep kamar ané paling sisi di umah ané maampik linggah ento.
“Bli… adi mara teka, tiang suba lemet pesan bayuné uli tuni.” Masaut anak luh macelana gantut, mabaju barak gantut masebeng ngambul.
“Nak kénkén né Mang, ipuan dugas kalahin bli, Komang sing kénkén, adi bisa kéné jani? Apané sakit?” Macelep Gedé Ranuh ka kamar anaké luh ento saha ngelut bangkiangné.
“Kénkén kadén bli, lemet pesan bayun tiangé, buin misi seneb pesan ngadek dedaaran. Kénkén tiang né bli... binjep atehin tiang ka dokter nah bli.” Nyempang anaké luh ané madan Komang Cahya di pabinanné Gedé Ranuh, Gedé Ranuh makeneh-keneh saha ngusap-usap bokné Komang Cahya.
Tusing ja pelih anaké ngraosang, Gedé Ranuh mula saja ngelah gegélan buin. Komang Cahya, timpal ajaka masuk suba a tiban raket dadi tunangan. Tusing ja Komang Cahya dogén, di tongosné kost ada masi anak luh ané paekina nagih ajaka matunangan. Tusing masi pelih anaké nyambatang, Yéhé kija lakuna membah, Bapanné Gedé Ranuh masi patuh, mailehan ngelah gegélan. Kurenan dogén suba tetelu ngelah kondén buin anak luh ané lén-lénan ngaku tunangané. Ené suba ané sanget ngaé Mén Ranuh sebet, jejeh pesan kenehné lamun pianakné patuh cara bapanné. Suba kaliwat lekné Mén Ranuh ningehang pisagané ngortaang kurenané, apabuin jani pianakné orahanga patuh cara bapanné.
“Bli... kénkénang jani, beling tiang bli. Buin pidan bli lakar mulih ngorahang ajak reraman bliné?” Masemu égar Komang Cahya teka uli dokter, dokteré ngorahang déwékné beling.
“Ndén malu Luh, buin a minggu bli lakar mulih, pasti bli lakar ngorahang ajak mémé bapan bliné. Kéwala nu ada rasa nyeh bliné Mang, krana bli kondén mragatang kuliah, likad bli lakar ngorahang ajak reraman bliné. Kénkén yén ulungang belingan Komangé?” Seming leteg Gedé Ranuh mara nawang Komang Cahya beling.
“Sing nyak tiang bli, sing nyak tiang ngulungang belingan tiangé ené. Yén bli sing nyak nyuang tiang, tiang lakar bunuh diri.” ngeling sigsigan Komang Cahya ningehang raos gegélané ané mapangidih apang ngematiang buah pitresnané ané suba maurip di basangné.
Makelo pesan Gedé Ranuh bengong, makeneh-keneh ngalih jalan apang nyidaang ngraos ajak mémé bapanné. Buin marawat-rawat muané Luh Sari gegélan ané mula seken lakar anggona kurenan. Ulian tresnané suba metu uli SMA. Uyang kenehné Gedé Ranuh, tau tekén Komang Cahya beling. Abedik pesan kenehné lakar nganggon Komang Cahya kurenan, kenehné tuah macanda.
Uli limang dina suba Gedé Ranuh paling sing bani pesu uli kostné. Télpuné matianga, makancing ia di tengah kamarné. Buin ia ngingetang dugasé mara kenalanga ajak Luh Sari, pesu yéh paningalanné inget dugas ipidan bani ngecup bibihné Luh Sari. Inget dugas ajaka dadua pakedék pakenyung malali. Nyesel saja mara Gedé Ranuh Nyesel. Mara lantas ia ngadébras inget tekén semayané lakar mulih. Ngénggalang ia nyemak montor lantas mulih. Telah pesu yéh paningalané krana baat pesan kenehné lakar megatin tresna ulian loba, ngulurin indria.
Nyaluk sandikala neked Gedé Ranuh sik tongosné majanji ajak Luh Sari. Dapetanga Luh Sari ngantosang di sisin telagané. Girang pesan kenehné Luh Sari nepukin gegélané suba ada di arepné. Tusing ngitungang apa geluta gegélané sada tekek pesan.
“Kénkén né Luh... adi mara teka suba ngelut bli buka kéné? Ada anak nepukin nyanan. Cara tumbén matepuk ajak bli dogén Luh. “ Gedé Ranuh makesyab tekén solah gegélané ané mara matepuk suba nyagjag ngelut déwékné.
“Bli…suksma bli ampun mulih jani. Bli... tusing nyidaang tiang ngorahang kénkén demen tiangé jani. Bli... buah pitresnan iragané suba tumbuh bli, jani suba tagih tiang semayan bliné. Duuh… tiang demen pesan lakar makurenan ngajak bli. Né suba kejutan ané orahang tiang dugas a minggu. Tiang masi suba ngorahang ajak mémé bapan bliné, reraman tiangé ajak reraman bliné suba demen pesan i raga lakar majangkepan bli.” Luh Sari ngraos sambilanga ngeling baan demenné krana suba beling tur lakar ngantén.
“Luh…suba beling? Aaa..aadii mara ngorahang?” Kamemegan Gedé Ranuh nyautin satuan gegélané ané kaliwat ngaé déwékné sayan runtag.
Magebyug maplisahan lantas Gedé Ranuh di tanahé. Baat karasa sirahné, mapiteh asananga guminé. Sayan paling kenehné, sayan ibuk tangkahné mangenehang makadadua gegélané beling. Tusing ja nyidaang ngraos apa, laut Gedé Ranuh mlaib, tusing ja dingehaga Luh Sari ané paling nepukin gegélané buka kéto gelur-gelur ngaukin adané.
Uyang paling Gedé Ranuh teked jumah. Limané buyutan, pesu peluh buka anaké suud mandus. Makelo ia nengil di arep kamarné. Uli paon méménné kauk-kauk tusing masi dingeha. Kanti ping pat makaukan mara Gedé Ranuh makipekan. Tusing ja masaut wantah macelep ka kamarné. Teked di kamarné, Glebag-glebug di pasaréan, tan sida ngalih pamatut, tan sida ngalih pabeneh. Ngeling Gedé Ranuh ulian nyehné, ulian jejehné, ulian suba paling kenehné. Inget ia tekén tongos ané paling demenina rikala kenehné uyang. Di tegalé!

No comments