Mirna Marni Murni

 
IGAK Murniasih (Sumber Potrekan)
Tersangka kasus kopi Vietnam, Jessika Kumala Wongso, sampun masidang ring Pengadilan Negeri Jakarta Pusat. Ipun didakwa pasal 340 KUHP indik pembunuhan berencana. Di télevisiné, lemah peteng kasus totonan dogén sinahanga. Beritané masi gonjang-ganjing wiréh pihak pelaku lan pihak korban pada-pada kukuh, marasa paling beneha.
Cén beneh? Cén pelih? Saru. Makejang ngaku beneh. Kopi a cangkir jani uyutanga di pengadilan. Kopi bisa ngaé anaké magonggang. Mamati-mati paturu nyama. Sing ngerambang timpal apa musuh. Wayan Mirna Salihin dadi korban ulian kopi. Kejet-kejet awakné ngemasin mati suud nginem kopi macampur sianida. Sianida?
Sianida wantah zat kimia ané anggona ngolah hasil tambang marupa logam, emas, tembaga, besi miwah hasil tambang lianan. Lamun ento bakat inem, patuh cara nginem racun. Awaké bisa nadak kebus, kejet-kejet ngelemet kanti ngemasin mati. Tusing buin ngitungang jam, a menit gén suba pragat.
“Saja kéto Yan?”
“Saja!” Wayan Kari gencang nyautin.
“Sianida anggona nyemprot padi ento?” Mang Sukra milu matakon.
“Péstisida adané ento lengeh!”
“Patuh dogén! Nyak sianida, péstisida, inséktisida, pokokné ané misi ida-ida ento makejang racun.” Saut Madé Urip milu nimpalin.
“Lamun Ida panak ibuk kosé?”
Patakon Mang Sukra ngaénang muané Madé Urip barak biying.
“Badah! lén ento kasusé. Boya ja racun, vitamin adané!” saut Wayan Kari ngwalék timpalné padidi. Madé Urip kabilbil, elek atinné. Bakat nyerémpét i Ida itunian, panak ibuk kosné.
Maketelu jani mahasiswané seleg ngaé tugas. Wayan Kari, Mang Sukra, lan Madé Urip dadi besik kelompokné. Maan tugas jurnalistik, nganalisis berita indik kekerasan kaum perempuan.  Lakar présentasianga buin mani.
Wayan Kari maan tugas munduhang koran. I nuni semeng, ia macuet sig Pekak A Kiong, loper koran samping kampusé. Ditu ia seleg milpilin koran bekas, ngalih bahan analisis. Makatelu mahasiswané suba mapunduh di kos. Mang Sukra ané maan duman ngetik sinah lemes jerijiné ngetik, ngolah kruna apanga lengut.  Seleg san Mang Sukra ningehang Madé Urip uli tuni nganalisis kasus kematian Mirna. Sing precuma ajaka telu makelompok dadi besik. Pada becat makejang magaé.

***
“Nyén Marni ento Tut?”
“Né baca naké di internet!”
Ketut Tunjuk nguél timpalné. Kaliwat gedeg basangné jani ngelah timpal lengeh buah cara kéné. Jemaka lantas HP-né apanga Madé Tantri nawang nyén sujatiné i Marni.
 Nyekenang Madé Tantri mamaca. Suba med miriban ia pelihanga dogén uli tuni. Ketut Tunjuk sinah masebeng jengat. Wadih ia nepukin timpalné tusing karesep ban apa.
“Suba nawang nyén i Marni?”
Madé Tantri tusing masaut. Ia enu seleg maca beritané. Gésgésa lantas bokné cara anak inguh-inguhan. Kéweh san maju ngelah timpal cara kéné. Né aget Ketut Tunjuk nyak makelompok dadi besik. Ulian pedalema nepukin Madé Tantri, sing ada anak ngajak di kelas.
“Oh, i Marni ento TKW Indonesia ané kena kasus di Malaysia?”
“Nah pas!” Ketut Tunjuk ngédéngang inan limané. Madé Tantri lantas ngajengit.
“Kenapa dadi kena kasus?”
“Né mara jelema lengeh! Apa dogén baca cai uli tuni? Pragatang naké maca, mara matakon!” saut Ketut Tunjuk sada nengéng paningalanné nengkik Madé Tantri. Menék tai kopoloné.
Ketut Tunjuk lantas nerangang i Marni ento adan TKW Indonesia ané mabui di Malaysia. Ia katuduh ngamaling pipis majikanné. Sasai kasiksa ditu. Sawai-wai orahina magaé, tusing kaupah, tusing baanga nasi, kacacadin lemah peteng,  jelékan tekén cicing berung. I Marni masi nagih kaparikosa. Ulian ento ia mamati-mati ngalawan, lantas tuduha ngamaling pipis tekén majikanné ditu.
“Jegég san I Marni ento Tut?” Madé Tantri mamolos matakon.
“Jelema lengeh cai! Do matakon ané boya-boya. Nyak jegég, nyak sing, icang tusing peduli! Né adané kekerasan perempuan. Anak luh pantesné kasayangang cara ngajak mémé padidi. Mai énggalang gaé tugasé, analisis beritané ené!” saut Ketut Tunjuk.
Madé Tantri lan Ketut Tunjuk lantas gagéson ngaé tugas. Lakar setora mani semengan.

***
Luh Bintang sedeng mabakti. Ngaturang canang mararapan manisan katik, masasari dasa tali rupiah. Bibihné ngamikmik, matimpuh ngaturang panca sembah di pelinggih kosné. Andus dupané miyik ngalub, ngalahang miyik bunga cempaka ané sedeng mabunga di malun kosné.
I Putri ajaka I Sari miriban med ngantiang. Makelo san timpalné teka. Tusing tawanga Luh Bintang sedeng nunas ica apanga pajalanné setata galang. Sagalang bulan purnama di petengé jani.
“Makelo san ngaturang sembah?”
“Nunas ica itunian nawang!” saut Luh Bintang sada nelik paningalanné.
I Putri ajaka I Sari kanti seduk basangné ngantian di kos. Pipisné jani suba telah anggona meli koran. Matumpuk korané kanti med ban maca. Né adané jelék nasibé dadi mahasiswa, lebihan pesu anggaran tak terduga.
“Nah, santé gén! Bénsep suud malajah, icang meliang nasi,” saut Luh Bintang.
I Putri ajaka I Sari masebeng bungah. Liang kenehné ada anak meliang nasi.
“Saja maan nilai C  di mata kuliahé ené, percuma i raga makenta ulian meli koran!” saut I Putri. Miribang saja, suba telah pipisné anggona meli koran.
“Sing dadi ngomong kéto Put, né penting i raga suba mautsaha.” I Sari nyautin.
“Ento makada icang tunian mabakti, mararapan manisan katik, masari dasa tali rupiah. Nyén nawang ulian ento, kelompok i raga paling melaha présentasi. Énggalang malajah apang lengut mani nyautin patakon timpal-timpalé!” Luh Bintang ngajakin timpalné seleg malajah.
Makatelu mahasiswiné marembug, malajahin matéri lakar préséntasianga mani.
“Elek sujatiné icang ngomongang ané jaruh-jaruh!” I Putri masaut.
“I Murni tusing ja seniman jaruh. Né bukti émansipasi wanita. Lukisan anggona sarana numpahang isin hati. Boya ja jaruh adané, makejang lukisanné macihna perjuangan hak-hak perempuan ané sasai kajajah anak muani. Cai nyak dadi Murni?” saut I Sari makita magonggang ngajak timpalné.
Sagétan suba jam solas peteng. Kanti ilang seduk basangé, makatelu mahasiswiné enu seleg ngomongang I Gusti  Ayu Kadék Murniasih, seniman lukis Bali asal Jembrana. Lukisanné dadi simbol perlawanan perempuan. Anaké ané tusing ngerti seni ngadén lukisanné sarat tekén  ané jaruh-jaruh ulian bek misi simbol-simbol lingga yoni. I Murni jani suba mati nanging karya-karyané setata idup. Lukisanné nyihnayang padéwékanné padidi, dadi korban kekerasan nak muani ulian bapa lan kurenanné.
Luh Bintang, I Putri ajaka I Sari lakar nerangang pajalan idup I Murni. Ia maan tugas jurnalistik, nganalisis berita indik kekerasan perempuan. Kanti med uli ibi maca koran, aget munggah di beritané jani “Murni dan Perlawanan Perempuan.” Ento lantas anggona bahan analisis lakar présentasianga mani semengan.

***
Sakabesik kelompoké preséntasi. Wayan Kari, Mang Sukra, lan Madé Urip maan giliran simalu. Ulian teka tengai, Madé Tantri lan Ketut Tunjuk maan giliran siduri. Luh Bintang, I Putri ajaka I Sari suba sayaga ngantiang giliran présentasi. Makejang mahasiswané seleg diskusi, ngomongang indik kekerasan perempuan.
“Napi tetuek ring berita sané sampun kaanalisis nika?” Bapak Doséné matakén. Prajani Wayan Kari menékang lima.
“Madasar analisis kasus Mirna, tiang maan tetuek, i raga sepantesné setata tangen tekén dagang kopi. Apa buin jani, liu san di Bali berkembang warung kopi. Tiang paling jejeha nepukin anak muani nginem kopi susu lan kopi tubruk. Bisa lantas sing mulih-mulih, lemah peteng seleg ditu!” saut Wayan Kari masebeng pongah. Mabriak mahasiswané kedék.
Madé Tantri prajani milu menékang lima.
“Tiang polih tetuek, madasar kasus Marni ané dadi TKW di Malaysia, i raga sepatutné tusing ngalih pembantu jegég. Ané bocokan dogén alih apanga tusing  kena kasus. Lamun suba bocokan gobané,nyén lakar nyak marikosa?”
Mahasiswané buin kedék ingkel-ingkel ningehang Madé Tantri lengut bibihné mabanyolan. Luh Bintang menékang lima, lakar ngalih selah ngomong.
“Wéntén napi niki mabanyolan? Elekan ragané bedik dadi mahasiswa.” Luh Bintang mamunyi alus. Prajani mahasiswané siep, tusing bani mamunyi.
“I raga sareng sami sepatutné éling. Sira sujatiné anak eluh nika? Niki boya ja kasus anggén mabanyolan. Niki maciri gumi kali yuga, ngancan benyah latig lakara manusané jani. Élingang sané lanang-lanang. Diolas, da bes angkuh dadi nak muani, ngaku paling sakti, paling duega, marasa iba paling beneha di arep nak luh. Kasusé niki anggén dasar pitakén, napi mawinan anak luh akéh keni kasus kekerasan kanti mamati-mati.”
“Ulian nak muani!” saut I Putri gencang.
“Tiang tusing setuju!” Madé Urip milu nimpalin. Kelasé jani ramé.
Mirna, Marni, lan Murni. Miribang di kadituan, maketelu anak eluh ento sedih. Pajalanné numadi di guminé dadi nak luh buin kasambatang.


Banjar Anyar, 25 Juli 2016

No comments