Wartawan Foto

Olih: I Madé Sugianto

DI punyan bingin ngrembun ento orahanga ada memedi mémbon. Di telabah linggah ento orahanga   tongos   tonya   maumah.   Kéto   masé tongos tonya nginyah rikala tengai tepet. Di sisin telabah linggahé ento masé sambatanga ada gamang. Kauripan gamangé tuturanga tan bina cara kauripanné i manusia. Di sisin telabahé ento gamangé ngwangun pondok, umah, jero, geria muang puri. Nglimang tiban, gamangé nglaksanayang pemilihan umum. Gamangé masi ngelah bupati, gubernur muang perdana menteri.
Orta unduk ada gamang, memedi, muang tonya ngancan nglimbak di Désa Baduda. Yadiastun ortané ngancan biur, nanging tondén taén kramané nepukin gamang, tonya, muang memedi. Gamang orahanga patuh cara i manusia, tuah jelinjingan betén cunguhné malénan. Memedi masé kéto, cecirené tuah ebokné gémpél maimbuh liu misi kutu.
“Yén kéto Wayan nyambatang, sinah di désan iragané dini liu ada panak memedi. To tingalin pisaga dajan umahé Putu Marlé ebokné gémpél. Kéto masi delod umahé, Jero Mangku Anyar rambutné gémpél, sing mamitra nyen ajak memedi?” patakoné Madé Kaka.
Wayan Bimbim ngedebris kedék ningehang patakon timpalné. Ia nyambatang Putu Marlé maebok gémpél kerana nemenin gendingan réggaé. Ia demen ajak Bob Marléy, Joni Agung, lan nanoe Biroe. Ulian demen tekén lagu reggaé, ipun nganti adan uling Putu Arya dadi Putu Marlé. Kéto masi ebokné katémpélin ebok palsu di Kuta apang nyak gémpél.
“Yén Putu Marlé kutuan boya pianak memedi, kéwala ia malas mambuh,” sautné Wayan Bimbim.
“Yén jero Mangku Anyar malénan buin. Dané boya ja seneng tekén lagu reggaé, nanging polih pica di Pura Dalem. Sesukat polih pica, dané mawinten dadi mangku, taler maékajati dadi balian,” Wayan Bimbim nerangang.
“O, kadén baan mamitra ajak memedi. O dané jero mangku dadi balian? Balian seken apa balian cabul? Dugas dina Sukra ané suba liwat, ada PNS plaibanga ka bungalow. Ring dija jero mangku ngubadin, di jero apa di bungalow?”
“Badah, unduk ento cang sing nawang. Mirib dané mapaica tamba tekén prémasné ané tusing nyak ngelah pianak. Ento makerana ngubadin di kamar bungalow. Kénkén orta gamang, memedi, tonya bisa dadi gosip rumah tangga orang, pragatang neked dini satuané, Dé!”
Ortané pegat. Kaka ajak Bimbim ngojog umah soang- soang. Neked jumah, Madé Kaka onyah. Ipun kadaut nawang kasujatian goban gamang, memedi, muang tonya. Apabuin geginané mula kawiswara utawi wartawan, ento ané ngaénang ipun uyang paling. Kenehné makrebetan, nulis orti indik gamang, memedi muang tonya suba biasa.
Ipun dot nulis ané sing biasa. Wawancara langsung ajak memedi lan gamang. Kéto masé ngelah keneh mapotrék bareng utawi selfie ajak memedi muang gamang ri kala wawancara.  Yén  nganti  nyidang  wawancara  apabuin selfie ajak gamang lan memedi, tiras koranné pasti nincap. Kéto masé ngancan kasumbung dadi wartawan, bisa cara Bupati Tabanan maan penghargaan saking Muséum Rékor Indonésia (MURI). Bisa masi nganti kacatri Guinness Book Record.
“Musti ngelah timpal anak sakti, balian, pamangku muang dasaran. Suba wadih dadi wartawan biasa, jani kesempatan dadi wartawan luar biasa, wawancara tur mapotrék bareng ajak memedi, gamang, lan tonya. Iraga lakar dadi wartawan lan juru potrék kasumbung ka dura negara,” kéto krebetan kenehné Madé Kaka.
Saking onyah, Madé Kaka tusing karuan nyidang pules. Suba paek semengan mara makesiek engsap, maimbuh ngipi wawancara lan mapotrék bareng ajak gamang di sisin telabah linggah di Désa Baduda.
***
Jam békeré kauk-kauk nundunin Madé Kaka ané pules ngengkis. Ibi peteng ipun nyetél jam béker apang nundun déwékné jam kutus semeng. Sawiréh jam sia semeng, maan uleman liputan ka Lembaga Permasyarakatan (LP) utawi penjara di kota Purapura. Kapupungan Madé Kaka bangun dundun jam béker. Sépanan manjus, makikén munduhang sakancan piranti sekadi buku notes, pulpén, muang kaméra. Makejang dadianga besik wadahina tas kompék. Satondén magedi, ipun ngajeng roti muang susu. Sing engsap mapamit di sanggah nunas ica apang matemu suwitra sakti ané prasida nujuhang jalan apang nyidang matemu, ngorta muang mapotrék bareng ajak gamang lan memedi.
Gasir pajalan montorné nuju kota Purapura. Di kota, ipun nepukin mobil bus matabrakan ajak sepéda montor. Ipun marérén tur tuun uling montorné. Ngénggalang motrék mobil ané caplagan. Motrék ané negakin montor maguyang di aspalé cuah-cuah pesu getih. Ipun motrék ngawit mobil bus, montor muang ané labuh maguyang di aspalé. Disubané potrékanné jangkep, mara nulungin ané labuh.
Taén adiné nakonin nguda mentingang motrék bandingang   nulungin   anak   labuh?   Baan   laksanané buka kéto, Madé Kaka taén kasambat degag tekén anak kasengsaraan  labuh  di  margané.  Madé  Kaka  nuturang tekén adiné, motrék anak labuh, montor ané caplagan rumasuk mapitulung. Déprada tusing ada saksi mata di jalanné, potrékané ento nyidang nuturang tekén polisiné. Ia negesang, tusing ngutamaang pagaén padidi, motrék anak labuh satondén nulungin masé kaucap mapitulung, baan nulungin kepolisian unduk kronologis utawi lelintihan anaké labuh.
Disubané angga polisi muang mobil ambulans teka, Madé Kaka nerangang tekén angga polisiné unduk anaké labuh. Suud ngemaang keterangan, Madé Kaka mapamit lakar ka penjara Purapura.
“Siap, suksma komandan!” ucap angga polisiné ngaturang suksma tekén Made Kaka, sinambi mahormatan sakadi polisi matemu sareng komandané.
Demen atiné Madé Kaka nerusang pajalan nganginang ngalih kota Purapura. Ia liang, lénan maan berita ané saad human  interest  masé  maan  nulungin  anak  kasengkalan di margi agung. Tusing makeloné ia neked di LP Kota Purapura. Upacara remisi utawi pemotongan masa tahanan kantun mamargi. Para narapidana utawi napi polih remisi Hari Proklamasi.
“Pak Madé, enu inget ajak tiang,” silih sinunggil nara pidana di LP Purapura nundik bangkiangné Madé Kaka sinambi matakon.
“Oh, pak Déwa Martinés sakéng Bangbang. Dados deriki meneng, napi kaiwanganné nganti jenek deriki?” Madé Kaka mabalik nakonin.
“Tiang kena tipu. Tiang kena uluk-uluk. Jelék gati nasib tiangé pak Madé. Tiang ané kena uluk-uluk nanging badinganga tekén pengadilanné. Jeg tiang orahanga penipu. Dija genah keadilanné, pak Madé? Sebet tiang, ngalih kantor pengadilan aluh, kéwala kéweh ngalih keadilan. Keadilan di Indonésia sekadi kabang kekawa. Soroh legu kajaring, yén ada tabuan nyidang léb. Men Pak Madé ngudiang deriki ceklak ceklék motrék, polih tugas? Kantun dados wartawan?”
“Kari pak Déwa. Kamulan nika geginan tiangé. Pabelin susun pianaké sakéng tulisan sané kawedar ring koran.”
“Pak Madé ten demen nulis mistik? Nulis léak, gamang, memedi muang tonya. Yén demen tiang mapaica sarana. Kéwanten ten gratis. Lédangang nunas canang atanding, sarinin lan roko abungkus. Yén ten laas maaturan sampunang, pang ten mamocol. Matemu sareng léak, gamang, memedi lan tonya, apang sangkaning manah las, sakadi yadnya tulus ikhlas.”
“Seken niki pak Déwa? Dot sajan! Da orina wartawan ané lénan nggih, apang di koran tiangé gén ané ngenah. Napi malih syaratné?” Madé Kaka nyesedin.
Déwa Martinés nyambatang tusing ada syarat lénan tekén canang atanding, sesari muang roko a bungkus. Syarat lénan tuah nomor telépon, apang aluh nuntun ri kala masemaya ajak léak, memedi, gamang muang tonya. Madé Kaka nyerahang kartu nama. Kéto masi ngenjuhang pipis satak tali lan roko a katih.
“Wénten dagang canang deriki? Yén wénten pak Déwa dogén ané numbasang. Niki tiang ngaturang jinah sesari lan anggén numbas canang lan roko, susukné ambil kémanten anggén bekel,” ucap Madé Kaka sinambi nyerahang pipis.
Déwa Martinés kenyem-kenyem nampi pipis. Satak tali kakantongin.
Liang atiné Madé Kaka majalan nerusang tugasné ngalih berita ané lénan. Ia setata ngaturang suksmaning manah maring Ida Sang Hyang Widhi Wasa santukan ngisinin pinunasné. Nunas ica apang nepukin kanti sakti ané nyidang nulungin matemu lan wawancara ajak memedi.
“Yén suba ada déwasa ayu, sinah pak Déwa Martinés pacang nélépon. Payu motrék gamang, memedi, muang tonya. Jani suba Wrespati Kliwon. Nah, kal antosang télépon uling pak Déwa Martinés. Nyanan ceklék, mapotrék, selfie ajak gamang.”
Kendel atiné Madé Kaka maan kanti sakti nyidang ngalihang timpal gamang, memedi, lan tonya. Sawatara jam kutus peteng, téléponé mamunyi jangih. Déwa Martinés nélépon sakéng bui. Nyambatang gamangé nyadia matemu, nanging tusing nyak ajak ngorta. Tuah dadi potrék acepok. Mani yén suba kenal luwung, gamangé mara nyak ngorta kangin kauh.
“Lédangan dumun pak Madé. Wenginé mangkin timpal tiangé wantah nyak mapotrék kémanten. Bénjang malih rerehang gamang tiosan. Niki gamangé kantun kimud- kimudan. Kéwala kénten, canang, sesari muang roko dadosné nyumunin malih. Sapunapi?” patakoné Déwa Martinés.
“CGT pak Déwa!” saut Madé Kaka. “Napi artiné?”
“Cenik gaé to! Kamulan kénten pak Déwa, sadurung kenal becik nénten prasida nyroscos ngorta. Inggih atur kémanten pak Déwa. Demi obsési, tiang nyadia.”
Déwa Martinés lantas nundén Madé Kaka ngojog punyan bunut di sisin tukad Bangkung. Pabesenné, Madé Kaka tusing dadi jejeh, sawiréh gamangé ané nyadia matemu tusing galak. Kéwala kimud-kimudan, tuah nyak mapotrék dogén. Gangsar Madé Kaka majalan ka tukad Bangkung.
Di tukadé ento, timpalné Déwa Martinés suba ngantosang. Timpalné ané ngantosang di punyan bunuté nyadia matemu jam kutus peteng. Déwa Martinés nundén timpalné ngénggalang mengkeb yén kamérané Madé Kaka suba maceklék. Pipis satus tali tuah anggon mapotrék acepok.
Madé Kaka clingak clinguk di sisin tukadé. Ia suba nepukin punyan bunut gedé. Ia lantas nelépon Déwa Martinés. Ia nyambatang suba neked di tukadé tur nepukin punyan bunut gedé. Disubané maan telépon, Déwa Martinés ngénggalang nelépon timpalné ané ngantosang di punyan bunuté. Sang kalih sampun majanji, ngidupang télpon tusing mamunyi, tuah ngidupang gejeran dogén. Disubané nundén timpalné pesu, Déwa Martinés lantas nélpon Madé Kaka apang maekin punyan bunuté.
Saja cara munyin Déwa Martinés di teléponé. Madé Kaka makesiab nepukin anak gedé gangngas maebok gémpél lan mabaju menyi malejeg di bongkol bunuté. Sunaran bulané luwung nyentér makada cedang tepukin gamangé di betén punyan bunuté ngantiang. Ngénggalang Madé Kaka mesuang kaméra, apang gamangé tusing énggalan ilang. Mara ukuna nyeklékang kaméra, gamangé nyerit tulung-tulung.
“Tulungin tiang pak, énggalin potrék, énggalin tiang nyeh ajak lelipi. Tulung …..!” gamangé malaib jerit-jerit.



avatarI Madé Sugianto
Embas ring Tabanan dina Wraspati Wagé Sungsang (Sugihan Jawa) tanggal 19 April 1979. Ring warsa 2009 dané ngwangun penerbitan sané mawasta Pustaka Éksprési sané sampun nerbitang makudang-kudang cakepan napiké cakepan mabasa Bali wiadin basa Indonésia. Polih hadiah Sastra Rancagé ping kalih inggih punika warsa 2012 bidang jasa lan warsa 2013 antuk novél sané mamurda “Sentana”. Sané mangkin dané makarya dados wartawan Harian Umum NusaBali.

No comments