Banjir? Biaso Gén Jooo…

Olih: Manik Sudra

Potrekan Manik Sudra

Liu koné ada tongos di Dénpasar ajak di Badung uyak blabar, banjir. Yéhé macelep ka umahé, ka sekolahané, muridé mulih selid (mih yén tiang dadi murid jeg demen san, jeg madakang tiang apang sesai sekolahé kena banjir), jalané dadi tukad.

Tiang iseng jalan-jalan mabalih banjir di tengah jalané, ulian dadi jelema lekad di désa, kuper, katrok sing taén nepukin jalan dadi tukad. Neked ditu, tepuk ada anak cerik ngelangi di yéhé ané puek kutek. Tiang langsung makeneh: yéh apa ento langiina tekén anaké cerik ené. Sing takut gatel apa awakné. Ipidan dogén tiang dugasé cerik maplalian yéh pas ujan-ujan di natahé, di désa, uyutina tekén reramané. Yén tingalin uli goban yéhé ané puek tiang jeg sing duga maplalian ditu. Uli dija kadén tekan yéhé totonan. Miribké teka uli sombahé, miribké macampur yéh anak suud makoncéng, misi yéh pembalut (madak ja sing pembalut malablab), yéh tain sampi (sakéwala asané sing liu ada anak ngubuh sampi di tengah kotané).

Kaukin tiang anaké cerik totonan uli joh, ia nyagjag.

“Sing takut genit ngelangi di yehé daki gus?” kéto tiang matakon nganggon basa Indonésia krana takut anaké cerik totonan sing ngerti basa Bali.

Anaké cerik totonan kijem lantas masaut: “biaso gén jooo…” sambilanga malaib ngalahin tiang.

Ningeh munyin anaké cerik totonan, tiang mamunyi pedidi: Banjir? Biaso gén joo…

Banjir totonan, jani koné suba biasa di kota. Ujan akrésakan dogén bisa banjir. Sing perlu répot makeneh. Sing perlu mesuang téori kéné-kéto. Pérda kebersihan, ah suba sing maguna. Aturan suba maglaturan sing mempan. Ngujang nuutin aturan. Idup-idup awaké pedidi ané ngelah, masak pisaga baang ngatur.

Men mani ada anak maang sosialisasi kebersihan, sing dadi ngutang luu ka tukadé utawi ka goté boyanin gén. Aluh baan nyautin: “Ngujang bapak ngurus tiang? Men bapak suba kéto melah ngutang luu?” Kéto gén pragat. Awak idup di Bali, idup acepok sing perlu ruwet ngurus kéné kéto né penting basangé betek.

To jelema ané ngurus luu sujatiné jelema buduh. Masak luu bakat rambang. Sing luungan ané nekaang pipis gaé.

Masalah ngutang luu sing perlu ajahin, ané perlu kan kénkén carané ngalih pis. Kénkén carané membangun saliu-liuné. Yén luu entungang dogén ka tukadé. Yén sing kéto di got sandingané celepang, béh masalah kéto sing perlu ruwetang. Anggon gena mersihin got, yén goté suba bersih apaké lakar nekaang pipis?

Apabuin jani got suba misi paving, matutup, jeg aluh ngutang luu. Celepang dogén ka bolong goté. Nyén lakar nawang yén di tengah goté misi luu? Sing ada. Sing mungkin ada anak ané macelep ka tengah goté ané matutup.

Mani lamun tuun ujan bales lan banjir? Ah da to sangetanga. Masi sing pedidi ané kena banjir. Sandingané pasti masi lakar kena. Yén suba banjir mara tuun ajak makejang ngeluntik got. Pokokné prinsipné magaé diperluné dogén. Yén ondén ada banjir ngujang répot ngeluntik got mersihin luu, ngutang-ngutang waktu. Lamun mani suba banjir mara ya perlu luntik goté apang pesu luuné. Disubané suud ngeluntik luu, dugdugang dogén luuné di sisin jalané, mani pasti ada petugas kebersihan ané mersihin. Perluné kan yéhé tusing makembengan. Yén yéhé suba tusing ngembeng, apa buin itungang?

Yén umpamané yéhé gedé? Tinggal kontek dogén petugas penanggulangan bencana. Ia orahin nulungin évakuasi. Makejang suba ada ané ngurus. Tinggal telpun dogén, apabuin jani gumi serba aluh. Eda ento sangetanga, ngujang repot.

Pokokné banjir to masalah biasa di kota. Yén ujan sing misi banjir kuang melah, kuang apdol. Cara jukut kuangan uyah. Tradisi tahunan to, yén sing kéto kuang greget.

Pokokne idup hépi. Sing perlu ruet.