Kesenian Drama Gong Wijayakusuma Abianbasé Gianyar sané Sayan Rered ring Éra Globalisasi

Olih: Ni Madé Dwirawati


Ilustrasi Drama Gong Wijayakusuma

Maosang indik kota seni, Gianyar punika sané kalintas ring pikayun iraga. Kota sané akéh budaya lan dados barométer seni ring Provinsi Bali puniki ngicénin kaasrian antuk krama Baliné lan wisatawan ring Bali. Sira sané ten uning Kota Gianyar? Gianyar inggih punika silih sinunggil kutus kabupatén sané magenah ring Bali. Akéh sané iraga nénten uning polih iraga cingakin ring Gianyar. Budaya, tradisi lan adat istiadat polih iraga cingak driki, nanging nénten nika kémanten, objék wisata, ajengan khas Gianyar lan kesenian sané kaduénin olih Kota Gianyar ngaryanin ciri khas Kota Gianyar puniki. 
Ring Bali seni kakepah dados telung soroh inggih punika Seni Wali, Bebali, lan Balih-balihan. Seni Wali inggih punika seni pagelaran sakral sané kapéntasang guna kaaturang antuk Déwata Déwati ring Jeroan utawi Utama Mandala, contonyané igelan baris, igelan rejang, lan igelan Sang Hyang. Seni Bebali inggih punika seni pagelaran sané kapentasang manut tata cara lan tradisi upacara adat antuk manusa contonyané mapandes, pawiwahan, magedong-gedongan, miwah sané tiosan, igel-igel sané kasoroh ring seni bebali inggih punika igelan topéng, wayang kulit miwah sané tiosan. Seni balih-balihan inggih punika soroh seni pagelaran sané kapentasang kagunayang antuk ilén-ilén kémanten. Seni pagelaran soroh seni balih-balihan contonyané igelan jogéd bumbung, lan drama gong. Soroh seni pagelaran sané naenin kasub lan akéh kasenengin olih krama Baliné antuk ilén-ilén inggih punika Drama Gong.
Drama gong inggih punika seni pagelaran sané kasarengin seni lakon. Drama gong ngamentasin lakon-lakon saking satua Panji utawi Sampik Ing Tai. Ring drama gong lakon-lakon nénten ngigel yadiastun ngelakon ring satua sané kacrita lan nganggén dialék sané mabasa Bali. Silih sinunggil drama gong sané kasub ring Bali inggih punika Drama Gong Wijayakusuma. 
Drama Gong Wijayakusuma wénten ring taun 1996 ring Désa Abianbasé, Kecamatan Gianyar, Kabupatén Gianyar, Bali. Drama gong puniki naenin dados dademenan ring seni pagelaran Bali taun 1970-an. Drama gong Wijayakusuma puniki sering kapentasang ring akéh pagelaran, tiosan dados ilén-ilén krama Baliné, drama gong puniki taler kapentasang ring pagelaran instansi pemerintah utawi Départemén Agama, Disdikpora, miwah sané tiosan. Anak Agung Gedé Raka Payadnya sané embas tanggal 14 Agustus 1944 inggih punika seniman sané ngaryanin drama gong wijayakusuma puniki. Sané kapertama ragana mentasang drama gong ring acara wali Pura Puseh Désa Abianbasé, Gianyar ring pinanggal 24 Agustus 1996 sané kawastanin Drama Klasik, yadiastun peméntasan drama gong puniki, I Gusti Bagus Nyoman Panji ngicénin wasta drama gong manut saking kalih unsur inggih punika drama lan gambelan gong. Drama gong ring Desa Abianbasé, Gianyar kawastanin Drama Gong Wijayakusuma. Drama gong Wijayakusuma ipidan akéh madué genah ring atin krama Baliné, lakon-lakonnyané incem nganggén wastra tradisional lan kapentasang antuk upacara adat lan agama.
Drama Gong Wijayakasuma inggih punika silih sinunggil asét seni budaya Baliné sané mangkin sampun kagerus olih jaman lan kaengsapang krama Baliné krana sampun kalah sareng ilén-ilén modérn sané lianan. Nénten Drama Gong Wijayakusuma kémanten nanging soroh drama gong sané lianan ring akéh genah ring Bali pateh nika sakadi jagi punah. Sané mangkin drama gong  ring Désa Abianbasé, Gianyar  sampun nénten taén kapegelarang lan nénten wénten sanggar antuk pelatian drama gong. Drama gong sekadi sampun sayan rered krana jaman globalisasiné mangkin.
Iraga pinaka krama Balin sapatutnyané urati lan éling mangda drama gong puniki kaloktah lan kasenengin antuk krama Baliné mawali. Sampunang banggiang asét budaya lan warisan leluhurnyané puniki punah. Iraga sepatutnyané ngaryanin pelatian utawi sanggar mangda krama Baliné uning tekén drama gong lan nyidayang malajahin. Jaman ipidan krama Baliné kari seneng nyingakin pagelaran satua-satua tradisional nanging mangkin sampun kidik sané seneng tekén satua tradisional puniki.
Sawiréh punika mangkin iraga dados krama Balin mangda nyidayang ngubah drama gong punika dados nyritayang satua-satua modérn nanging nénten ngilangin ciri khas drama gong punika mangda krama Baliné seneng nyingakin drama gong sané sakadi pateh tekén jamané mangkin. Ring jaman sané modérn puniki sampun wénten téknologi canggih sané nyidayang iraga ngaryanin vidio drama gong lan dados kasebarin ring internét, niki jagi ngranayang krama Baliné seneng mawali lan uning tekén kebudayaan drama gong puniki. Ring acara-acara kesenian iraga nyidayang ngadang perlombaan drama gong langsung utawi léwat vidio mangda ring ajeng warsa wénten génerasi utawi pemuda-pemudi sané ngalanturang budaya drama gong puniki. Krama Baliné sapatunyané ngalestariang budaya lan tradisi ring Bali puniki, krana yéning budaya lan tradisi Baliné ical utawi punah, nénten wénten sané kawarisan antuk para okan-okan utawi génerasi iragané ring warsa sané jagi rauh. (*)


Ni Madé Dwirawati
sisia SMA Negeri 1 Blahbatuh, Gianyar.

No comments