Seragam

Olih: Ni Kadék Sudiastari


Gagambaran Van Gogh; Sumber: sanfranciscosavvy.wordpress.com

Mas, Ubud 2018
Nuléngék tiang ngatonang baju mawarna soklat khaki ané magantung di temboké. Ring tangkahné ngaléntér nametag sané madaging adan miwah potrékan tiangé, pinaka ciri dados ASN utawi Aparatur Sipil Negara. Pandé Kadék Pinandita, punika kasurat. Baduurné, potrékan tiangé makenyem sumringah. Tiang kantun éling, girang pisan manah tiang daweg lulus dados ASN. Napi sané kaaptiang saking sué sampun prasida antuk tiang nagingin. Nanging sané mangkin sampun matiosan. Seragam puniki ketah kaanggén pralambang status sosial ring masyarakat. Kaanggen tolak ukur olih para rerama sané nué pianak bajang jagi ngarereh mantu. Wantah sampun maseragam, lingsiran kedik nénten sapunapi, bocokan kedik nénten dados pikobet. Yén sampun nganggén seragam jeg sampun janten ipun anak sugih. Kirang langkung sapunika anggapan ipuné. Unduké puniki ngawinang anaké purun naur akéh. Miwah wénten sané nyadia makarya nénten polih jinah mangda antes nganggén seragam sakti puniki.
***
Karangasem, 2015
“Dék, Bli Tu teka,” mémén tiangé makaukan saking pintu kamaré.
“Orahang tiang ten jumah Mé!” masaut tiang nyambil ngetik laporan.
“Sing dadi kéto Dék, yén ada tamiu iraga patut pesu matakon”
“Tiang sibuk Mé”
“Dék ingetang dugas I Bapa sakit iraga taén ngidih tulung tekén Bapak Perbekel”
Aihhh… sesek asan tangkah tiangé maangkihan. Wantah sampun maosang utang budi, titiang nénten mresidayang nyawis malih. Gagéson tiang ngampilang kertas-kertas notané raris ngetut mémén tiangé diastun batisé karasayang baat matindakan. Ring ambén umahé sampun nyantos Bli Putu, pianak Bapak Kepala Désa sané mayusa petang dasa tiban.
“Nak kénkén Bli?” tiang matakén sahasa sareng negak ring ambéné.
“Kéné Dék, sawiréh keluarga iraga ampun cumpu yéning iraga mabesikan, buin mani keluarga tiang lakar meriki ngidih Kadék”
Sepeninggalné Bli Putu, tiang bengong mapangsegan.
“Dék…,” mémén tiangé maakin tiang kadi anak jejeh.
“Mé ngujang tan wénten matakon ngajak tiang? Napiké tiang demen? Napiké tiang nyadia?” yéh paningalan tiangé membah naanang gedeg basang.
“Sing kéto Dék, mémé ngajak bapa ngaptiang apang Kadék ngelah kehidupan ané melah”
“Melah napiné Mé? Tiang ten demen ngajak Bli Putu!”
“Yén unduk demen ento dadi palajahin Dék. Ia suba kelih, sinah ia bisa nuntun Kadék. Di samping to ia suba maseragam, tusing cara Made Jingga.”
Miragiang adané Bli Dé Jingga kasambat, ngaryanang tangkah tiangé nyansan ngarudug.
“Kenapi Bli Madé Mé? Ia tulus ngajak tiang.”
“Sing Dék ia tusing ngelah masa depan. Tusing ngelah gagaén ané tetep.”
“Ia bisa ngambar Mé, gambarné adepa tekén tamuné, ditu ia maan pipis.”
“Men kénkén lakar munyin pisagané ningalin Kadék ngajak ia? Mabok gondrong, matindik, awakné marajah.”
“Kenehné Bli Dé melah Mé.”
“Melah uli dija? Yén seken ia demen ngajak Kadék sinah ia lakar mautsaha. Ngalih gagaén ane melah, ngajakin Kadék ngantén, boya bengong wai-waian di abingé cara nak buduh.”
Munyin méméné ngaryanang manah tiangé uyang, sawiréh napi sané baosanga punika patut. Sampun nem tiban ngulat tresna, Bli Dé Jingga durung naén ngajakin tiang ngantén. Sabilang tiang maosang indik masa depan, Bli Madé setata ngorahin tiang sabar, antiang buin telung tiban.
***
Nénten karasa, jagaté sampun nyaluk sandikala. Mendep-mendep tiang nyujur tegalné Bli Dé Jingga. Rauh ring tegalé, tonin tiang Bli Dé negak ring saka pat ring bibih abingé. Di maluné kanvas makebat, limané iteh ngisi kuas ngambar langité badauh sané masawang barak. 
“Bli Dé…,” tiang negak di sampingné.
“Eh Dék,” ipun makenyem raris malih nyolek cét, moles kanvas.
Sadina sapunika, wantah kenyem. Ipun nénten naén urati yén tiang rauh mabaju baru, mabok bawak utawi lantang. Nénten wénten rayuan napi malih ngajumang apang keneh tiangé mabunga. Unduké puniki ngranayang tiang lagas mamunyi.
“Bli Dé buin mani tiang idiha.”
Limané sané ngisi kuas majadengan. Raris makipekan nelektekang paningalan tiangé.“Bli Putu Surya, pilihan mémén tiangé,” tiang ngalantur mamunyi.
“Dék, sing ngidayang Kadék sabar ngantiang iang?”
“Sabar? Kanti bin pidan Bli?”
“Baang iang galah telung tiban!”
“Batesné buin mani Bli!”
Bli Made bengong, paliatné kambang ka matan ainé badauh sané sayan engseb. Wénten sawatara apakpakan basé tiang saling mendep. Nénten malih nyedsedang matakén, tiang sampun uning cawisané Bli Madé. Antiang, buin telung tiban. Sadurung matilar, tiang matolihan malih apisan. Bli Madé Jingga, sunset, lukisan pondok ring duur bukit sané durung puput.
***
Rahinané mangkin, acara pawiwahan tiang sampun mamargi antar. Nénten wénteh yéh paningalan tiangé ulung nang aketélan. Rasa sedihé kagentosin antuk manah kuciwa sareng Bli Madé. Kadi sesenggaké panasé atiban kakaonang olih sabehé awai. Paiketan sané sampun kamarginin nem warsa suéné pegat ring tengahing margi.
***
Nénten karasa, sampun kalih warsa tiang makurenan sareng Bli Putu. Sané mangkin wawu kanten belangné. Ipun akéh nué mitra. Ring kantor, ring genahné nge-gym, ring café. Punika ngawinang tiang sering marebat. Napi malih kantos mangkin tiang durung nué sentana. Unduké punika kaanggén pamatut olih Bli Putu mangda polih ngulurin indria. Pamucukné ring warsa kaping tiga, Bli Putu kadapetan ring kamar hotél sareng mitrané. Unduké puniki dahat nyakitin déwék tiangé. Nénten mersidayang nandang sengsara malih, dinané puniki risedek tengai tepet tiang matilar saking umahné Bli Putu. Risampuné majalan kangin kauh tanpa tatujon, sagét tiang rauh ring saka pat ring bibih abingé. Yéh paningalan tiangé ngembeng, éling sareng Bli Madé. Ulesné ané sangar nénten mresidayang ngengkebang sorot paningalané ané teduh, alisné ané tebel, bibihné ané tipis, alep bagus. Nadak sara tiang kangen sareng Bli Dé Jingga. Manut orti ring marginé, sasukat tiang ngantén kocap ipun matilar saking désané puniki. Punika awinan genahé puniki karasayang suung, mangmung. Wénten sawatara kalih jam tiang ngempi iriki.
“Dék…,” sagét wénten nepekin palan tiangé.
Tengkejut tiang matolihan.
“Bli Dé?” ngénggalang tiang ngusap yéh paningalan sané ngaryanang paliat tiangé kabur. Bli Dé makenyem, nanging boya kadi sané sampun sampun, puniki kenyem sedih. 
“Bli Dé nak ngudiang driki?” tiang matakén sigsigan.
“Itelung tiban, dini iang majanji ngajak Kadék. Yén pét enu maaji, jani lakar bayah.”
Tiang manggutan. Bli Dé ngamel liman tiangé, ngajak menék ka motorné tur matilar ninggalin désa. Sawetara a jam rangkung tiang negak ring motorné Bli Madé, ipun nguningayang sampun rauh ring tatujon. Nanging napi sané wénten ring arep tiangé dahat ngaryanang tiang makesyab. Kadi de javu, tiang ngatonin Bli Dé Jingga, sunset, lan pondok ring duur bukit. Nanging pondoké puniki boya ja lukisan sané durung puput. Puniki janten, jati-jati. 
“Bli Dé…,” yéh paningalan tiangé makembengan, bibih tiangé ngejer. Ipun tuah makenyem, tur ngajak tiang macelup ka umahné sané luwih pisan. Ring tengahné akéh madaging lukisan potrét tiangé. Daweg tiang wisuda, rikala tiang ngayah ngigel ring pura, tur wénten sané sedek bengong ring saka pat ring bibih abingé. Saking jendéla umah puniki, pangked-pangkedan cariké ring Ubud galang pisan, sada angrawit. Dinané punika apeteng tiang nyeselin déwék, tur nunas iwang sareng Bli Madé. Ipun tuah makenyem tur ngorahang sing kénkén, sing kénkén, sing kénkén.
***
“Woeee… adi dengéngin bajuné? Baju sing pelih apa,” Bli Madé ngeluang lamunan tiangé sahasa ngelut bangkiang tiangé saking kuri. Tiang makenyem tur ngawales ngamel limané, tekek. (*)



Ni Kadek Sudiastari
embas ring Sibetan, 7 Séptémber 1993. Sané mangkin magenah ring Br. Dinas Tlutug, Sibetan, Kecamatan Bebandem, Karangasem. Dané makarya dados Pegawai Administrasi ring SDN 6 Sibetan.

No comments